Pro deo / advocaat onder toevoeging
Iedereen heeft recht op verdediging. Dat is het uitgangspunt in de Nederlandse wet. Echter kan niet iedereen een dure advocaat betalen. In Nederland heb je dan recht op gesubsidieerde rechtshulp. Dit noemt men ook wel pro deo of een advocaat onder toevoeging. In dat geval krijg je een (groot) gedeelte van de juridische kosten vergoed.
Omschrijf hier waarom jij een advocaat nodig hebt »»
Wanneer krijg je een pro deo advocaat?
In Nederland gaan we ervan uit dat iedereen recht heeft op rechtsbijstand. Ook diegenen die niet in staat zijn om hun eigen advocaat te betalen. In Nederland is dit geregeld in de Wet voor Rechtsbijstand. Daarin is een regeling opgenomen dat de overheid een gedeelte van de juridsche kosten betaalt wanneer iemand niet in staat is om zijn eigen juridische bijstand te betalen. Dit noemt men pro deo (voor God). In juridische termen noemen we dit rechtshulp 'onder toevoeging' of een 'advocaat van onvermogen'.
Uiteraard zijn er wel voorwaarden verbonden aan het verkrijgen van een advocaat onder toevoeging. De belangrijkste voorwaarden zijn gerelateerd aan het inkomen dat je verdient. Naast een inkomensgrens zijn er nog enkele andere voorwaarden waar aan voldaan moet te worden. Daarnaast is het goed te weten dat niet voor alle rechtsgebieden gesubsidieerde rechtsbijstand beschikbaar is.
De instantie die verantwoordelijk is voor pro deo rechtshulp is de Raad voor Rechtsbijstand. Dit is een overheidsorgaan dat bepaalt of de aanvraag voor gesubsidieerde rechtsbijstand terecht is. De aanvraag hoef je echter niet zelf in te dienen, dit doet de advocaat in kwestie voor jou. De advocaat heeft hiervoor de volgende gegegevens nodig:
- BSN-nummer (ook wel: sofinummer);
- Naam en voorletters;
- Geboortedatum;
- Kopie legitimatiebewijs.
Tenslotte is het ook belangrijk om te vermelden dat advocaten niet verplicht zijn om een zaak pro deo of onder toevoeging te doen. Het staat de advocaat vrij om een zaak te weigeren. In onze database hebben wij echter voor vrijwel alle rechtsgebieden advocaten die onder toevoeging werken.
De Raad voor Rechtsbijstand kijkt, als gezegd, naast de hoogte van je inkomen ook naar een aantal andere zaken. Zo mag je niet te veel eigen vermogen hebben (spaargeld of andere vormen van vermogen). Een van de belangrijkste peilers is daarnaast dat je een goede reden moet hebben om rechtshulp in te roepen. Hiermee wordt bedoeld dat de redenen die je hebt om een zaak te starten, met feiten moeten kunnen worden onderbouwd. Bovendien moet de kans om de zaak winnend af te sluiten reëel zijn. Tot slot mag de zaak ook niet tot een te hoge opbrengst leiden. Gesubsidieerde rechtsbijstand is bovenal bedoeld om mensen die geen financiële middelen hebben om zichzelf juridisch te verdedigen, juridisch bij te staan. Let wel, het is uiteindelijk aan de advocaat zelf om te bepalen of hij of zij pro deo wil werken.
Voorbeelden van situaties waarin je een pro deo advocaat kunt krijgen:
- Je zit in de bijstand en hebt een onder invloed een ongeluk veroorzaakt met dodelijke afloop. Je kunt uiteraard geen advocaat betalen. In deze situatie krijg je waarschijnlijk een advocaat onder toevoeging toegewezen;
- Je hebt iemand een bedrag geleend van 1000 euro. Maar na de afgesproken termijn wordt er niets terugbetaald. Je kunt echter geen advocaat betalen, maar je hebt geen andere manier dan een rechtszaak om je geld terug te krijgen. In dit geval is het aannemelijk dat je jurdische gesubsidieerde bijstand kunt ontvangen.
Wanneer heb ik geen recht op een pro deo advocaat?
Er zijn ook situaties opgenomen in de Wet voor Rechtsbijstand waarin er geen gesubsidieerde rechtsbijstand wordt verleend. Dat heeft betrekking op de volgende situaties (Wetboek op de Rechtbijstand, artikel 12):
- Als er geen enkel bewijs voor je claim is;
- De kosten voor de rechtsbijstand niet in verhouding staan tot het bedrag waar het in de rechtszaak om gaat;
- Als het in strafzaak gaat om een maximumstraf van een lage boete (minder dan 250 euro);
- Als je jezelf als verdedigende partij oproept om zo rechtsbijstand te verkrijgen. Hiermee wordt bedoeld dat je jezelf niet specifiek als rechtspersoon mag opvoeren in de betreffende zaak;
- Als je als ondernemer een claim wil doen op gesubsidieerde rechtsbijstand; en een rechtszaak voert over een zakelijk conflict. Er zijn echter twee uitzonderingen: ten eerste als je als ondernemer failliet dreigt te gaan of het bedrijf al maar dan een jaar niet meer bestaat.
Hier een aantal voorbeelden ter verduidelijking:
- Cornelis uit Amsterdam is ervan overtuigd dat er gesold is met de meters van zijn gas en electriciteit. Hij wil daarom zijn energieleverancier aanklagen. Echter kan de energieleverancier gelijk aantonen dat de metingen correct zijn en is er geen enkel feitelijk bewijs dat de claim van Cornelis terecht is. De kans is groot dat de Raad voor Rechtsbijstand de aanvraag voor gesubsidieerde rechtsbijstand afwijst.
- Anita uit Den Bosch heeft al meermaals haar rekeningen voor het internet aan Ziggo niet betaald. Na meerdere aanmaningen is het nu tot een rechtszaak gekomen. Het gaat om een totaalbedrag van 112,59 euro. Omdat het om een klein bedrag gaat, heeft Anita geen recht op een pro deo advocaat.
- Andre uit Hilversum heeft een weblog en verkoopt online advertenties. Hij is met een klant in conflict geraakt over het rendement van deze advertentie. Als startend ondernemer heeft Andre nauwelijks inkomen. Als hij aantoonbaar kan maken dat zijn bedrijf failliet gaat zonder een advocaat onder toevoeging, dan zal hij deze krijgen. Als echter niet aannemelijk is dat zijn zaak faillieit kan gaan, dan vervalt daarmee het recht op gesubsidieerde juridische bijstand.
- Dezelfde Andre heeft in een café ruzie gekregen en een andere bezoeker geslagen. Zijn inkomen ligt onder de grens van 26000 euro (bruto, op jaarbasis) en omdat het niet om een zakelijk conflict gaat, maar hij als persoon wordt aangeklaagd, heeft hij recht op een pro deo advocaat.
Moet ik betalen voor een pro deo advocaat?
Als je pro deo juridsche bijstand krijgt aangeboden, wordt er vaak nog wel een eigen bijdrage gevraagd. De overheid betaalt het grootste gedeelte van de kosten voor de juridische hulp, maar zelf moet je een (klein) gedeelte van de kosten voor je rekening nemen. Het is nogmaals van belang om te benadrukken dat het uiteindelijk aan de advocaat is om te bepalen of er onder toevoeging gewerkt wordt. In de tabel hieronder staat een indicatie van de eigen bijdrage:
| Alleenstaand | Eigen bijdrage | Gehuwd, samenwonend of een oudergezin |
| Fiscaal jaarinkomen | Fiscaal jaarinkomen | |
| t/m € 19.800 | € 203 | t/m € 27.500 |
| € 19.801 - € 20.500 | € 373 | € 27.501 - € 28.500 |
| € 20.501 - € 21.600 | € 533 | € 28.501 - € 29.800 |
| € 21.601 - € 23.500 | € 694 | € 29.801 - € 33.300 |
| € 23.501 - € 27.900 | € 853 | € 33.301 - € 39.400 |
| boven de € 27.900 | Geen toevoeging | Boven de € 39.400 |
Let op, aan deze cijfers zijn geen rechten te ontlenen. Daarnaast is het belangrijk om te vermelden dat:
- Voor personen- en familierecht (bijv. echtscheidingszaken) andere bedragen gelden voor de eigen bijdrage;
- Ook voor mediation en Licht Advies Toevoeging (LAT) gelden andere bijdragen bij toekenning van pro deo rechtshulp.
Voor de exacte hoogte van de eigen bijdrage kun je altijd kijken op deze pagina.
Belangrijk om te beseffen is dat je geen recht hebt op toevoeging, gesubsidieerde rechtsbijstand of een pro deo advocaat als je meer dan 27.500 euro bruto per jaar verdient als alleenstaande; of als partners meer dan 39.400 euro bruto per jaar. Mocht je een rechtsbijstandverzekering hebben, dan kan deze je helpen om tegen lage (of geen) kosten. In andere gevallen is het wellicht mogelijk om een vaste prijsafspraak te maken met een van onze advocaten. Neem in ieder geval even contact op, dan kijken wij voor je na welke mogelijkheden er zijn.
Pro deo advocaat – strafrecht
Als je wordt aangeklaagd in een zaak in het strafrecht, is er vaak sprake van een emotionele & verwarrende situatie. Je wordt er immers van verdacht om een van de wetten uit het Wetboek voor Strafrecht te hebben overtreden. In vrijwel alle strafrechtzaken zal de Raad voor Rechtsbijstand je een pro deo advocaat toewijzen.
Het is belangrijk om te weten dat je niet verplicht om de hulp van deze specifieke advocaat te aanvaarden. Als je zelf meer vertrouwen hebt in een andere advocaat en deze advocaat is bereid om pro deo of onder toevoeging te werken, dan staat het je vrij om de hulp van die advocaat in te roepen. De advocaat in kwestie zal dit dan aangeven bij de Raad voor Rechtsbijstand, die in vrijwel alle gevallen verplicht zijn om je verzoek te honoreren.
In principe is het in strafzaken zo dat je pas recht hebt op pro deo rechtshulp vanaf het moment dat je gedagvaard wordt. Een dagvaarding is een officieel document van de politie en/of justitie waarin kenbaar wordt gemaakt dat je wordt verdacht van een bepaald misdrijf. Naar alle waarschijnlijkheid word je vervolgens uitgenodigd voor een verhoor of een andere vorm van een gesprek over de verdenking. Als je verstandig bent en je vermoed dat er een dagvaarding naar je onderweg is, dan vraag je vanaf dat moment direct juridische hulp aan. Onze advocaten kunnen je bijstaan met raad en daad. Het kan namelijk zo zijn dat je zonder juridische kennis van zaken, dingen zegt of ondertekend waardoor je de situatie erger maakt dan deze in eerste instantie had hoeven zijn. Wees daarom verstandig en roep direct juridische hulp in.
In eerste instantie is het helaas niet mogelijk om gesubsidieerde rechtsbijstand te ontvangen voor zaken die lopen bij de kantonrechter. Dit is zo omdat dat over het algemeen om iets simpeler zaken gaat en de Raad voor Rechtsbijstand van mening is dat je als verdachte in staat bent om je eigen verdediging te voeren. Dit is echter niet altijd het geval.
In sommige gevallen kun je je beroepen op zwaarwegende belangen. Hiermee wordt bedoeld dat de gevolgen van de rechtszaak verstrekkend voor jou zijn en dat je daarom jurdische expertise nodig hebt. Zodoende kun je - onder voorwaarden - alsnog een pro deo advocaat toegewezen krijgen. Voorbeelden van zwaarwegende belangen bij een zaak bij de kantonrechter zijn:
- Dreigend baanverlies (na een verkeersovertreding);
- Asielprocedure (waarbij uitzetting mogelijk is);
- Vordering tot hechtenis (de kans is aanwezig dat je naar de gevangenis moet);
- Onderbreking van het maatschappelijk project (je probeert na een celstraf terug te keren in de maatschappij terug te keren in de maatschappij en een rechtszaak onderbreekt dit proces).
Bij bovenstaande voorbeelden heb je als verdachte een groot - zwaarwegend - belang. Als je inkomen lager is dan 27.500 euro bruto per jaar, dan kun je alsnog een aanvraag indienen voor een pro deo advocaat.
Pro deo advocaat – no cure, no pay
Deze termen worden nog al eens door elkaar gehaald, maar hebben niets met elkaar te maken. Wanneer je een advocaat van onvermogen hebt toegewezen gekregen, betaal je slechts een gedeelte van de juridsche kosten - los van de uitkomst van het proces. Bij no cure, no pay betaal je geen fee aan de advocaat wanneer het proces verloren wordt, maar daarentegen een groot bedrag wanneer de zaak gewonnen wordt. Dit heeft dus niet met gesubisidieerde juridische bijstand te maken. Sterker nog, het is advocaten in de meeste gevallen niet toegestaan om op basis van het principe no cure, no pay te werken. Dit omdat hun onafhankelijkheid daarmee in het geding kan komen. Het is bij onze advocaten echter wel vaak mogelijk om een vaste prijsafspraak te maken voor de juridsche bijstand.
Ben je aangeklaagd en heb je geen geld om juridsche hulp in te schakelen?
Geen probleem, iedereen heeft recht op verdediging. Wij helpen je met zoeken naar een advocaat die voor jou onder toevoeging wilt werken. Is jou onrecht aan gedaan, maar heb je niet de financiële middelen om dit geschil in de rechtszaal aan te vechten? Wij helpen je met het zoeken naar een advocaat van onvermogen. Voor vrijwel alle rechtsgebieden hebben wij advocaten die pro deo werken. Het staat hen echter altijd vrij om een zaak te weigeren.