Arbeidsovereenkomsten
Zowel de werkgever als de werknemer heeft vele rechten en plichten. Een groot gedeelte daarvan is opgenomen in een arbeidsovereenkomst en cao. Het arbeidsrecht is niet eenvoudig en voor niet-juristen een complex geheel.
Conflicten tussen werkgever en werknemer zijn vervelend en er hangt meestal veel vanaf. Zorg daarom dat je bij vragen, moeilijkheden of conflicten op tijd een advocaat inschakelt.
Plaats direct je vraag
Wanneer is er sprake van een arbeidsovereenkomst?
Volgens de wet is er sprake van een arbeidsovereenkomst als je aan de volgende vereisten voldoet:
- Je bent in dienst van de werkgever, dit betekent dat hij je opdrachten geeft en je werkinhoud bepaalt. Er moet dus sprake zijn van een gezagsverhouding (“in dienst van”);
- Je krijgt loon voor het werk dat je doet (“loon”);
- Je voert het werk waarvoor je bent aangenomen zelf uit (“arbeid”).
Hoe wordt een arbeidsovereenkomst afgesloten?
Een arbeidsovereenkomst komt tot stand door middel van aanbod en aanvaarding. De arbeidsovereenkomst kan zowel schriftelijk als mondeling worden afgesloten, maar het wordt ten zeerste aangeraden om alles op papier te zetten, zodat alle afspraken zwart op wit staan.
Welke soorten arbeidscontracten zijn er?
1. Arbeidsovereenkomst
Een arbeidsovereenkomst kan voor onbepaalde tijd en voor bepaalde tijd zijn.
Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd, wanneer eindigt deze arbeidsovereenkomst?
Een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd is een vast contract. Deze overeenkomst eindigt niet automatisch, maar kan worden opgezegd door de werkgever of de werknemer. Zie voor meer informatie het artikel ontslag.
Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd, wanneer eindigt deze overeenkomst?
Deze overeenkomst eindigt automatisch op de datum die is overeengekomen.
- De einddatum moet objectief bepaalbaar zijn;
- Tijdelijk contract voor 6 maanden of langer? Dan moet de werkgever je schriftelijk laten weten of hij het contract wil verlengen.
Kan een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd worden omgezet in een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd?
Op het moment dat je een arbeidscontract voor bepaalde tijd hebt en dit contract is drie keer verlengd én je hebt 36 maanden gewerkt (onderbrekingen mogen niet meer dan 6 maanden zijn), dan wordt het vierde contract een contract voor onbepaalde tijd.
Voorbeeld
Anne uit Putten werkt bij bedrijf Y. Haar eerste contract voor bepaalde tijd was voor 11 maanden, het tweede contract voor bepaalde tijd was voor 16 maanden en het derde contract was 14 maanden. In totaal heeft Anne 41 maanden gewerkt, dus de keten aan arbeidsovereenkomst is meer dan 36 maanden. Dit betekent dat het nieuwe contract een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd wordt.
Wat gebeurt er als mijn werkgever zich niet aan de beloftes houdt (arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd naar een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd)?
Je kunt je werkgever wijzen op het feit dat hij dit heeft toegezegd. Echter, dit moet je het wel kunnen bewijzen. Als je werkgever het dus mondeling heeft toegezegd, dan valt dit later lastig te bewijzen.
Wat moet ik weten over de opzegtermijn bij een arbeidsovereenkomst?
Wat is de wettelijke opzegtermijn?
In principe geldt de opzegtermijn die in de arbeidsovereenkomst of cao tussen werkgever en werknemer is overeengekomen. Is hier geen sprake van, dan geldt de wettelijke opzegtermijn welke hieronder in een tabel zal worden weergegeven.
Minder dan 5 jaar in dienst | 1 maand opzegtermijn |
Tussen de 5 en 10 in dienst | 2 maanden opzegtermijn |
Tussen de 10 en 15 in dienst | 3 maanden opzegtermijn |
15 jaar of langer in dienst | 4 maanden opzegtermijn |
Voorbeeld
Anke uit Zeist werkt al 14 jaar voor bedrijf T. Ze wordt ontslagen. In haar arbeidsovereenkomst en cao is niets opgenomen over de opzegtermijn, dus gelden de wettelijke termijnen. De opzegtermijn is in dit geval dus 3 maanden.
Welke opzegtermijn geldt er als ik zelf ontslag neem?
Als je zelf ontslag neemt geldt de opzegtermijn van 1 maand.
Zie voor meer informatie over de opzegtermijn het artikel over ontslag.
2. Oproepovereenkomst
Wat is een oproepovereenkomst?
Er is geen definitie van een oproepovereenkomst, het is een flexibele vorm van arbeid. Je gaat pas werken op het moment dat je wordt opgeroepen, dus je hebt geen vast werktijden.De oproepovereenkomst kennen wij op twee manieren:
1. De voorovereenkomst: de werkgever is niet verplicht om de werknemer op te roepen en de werknemer is niet verplicht om gehoor te geven aan de oproep. Pas als de werknemer besluit gehoor te geven aan de oproep, dan ontstaat er een arbeidsovereenkomst voor de duur van de oproep.
Voorbeeld
Jessica uit Maastricht is gevraagd om dinsdag, woensdag en vrijdag bij bedrijf Z te komen werken. Jessica geeft aan alleen woensdag en vrijdag te kunnen werken, dus er ontstaat een arbeidsovereenkomst van bepaalde tijd van 2 dagen.
2. De oproepovereenkomst (met uitgestelde prestatieverplichting = MUP): de werkgever is verplicht de werknemer op te roepen als er werk is, en de werknemer is verplicht om (binnen redelijke grenzen) gehoor te geven aan elke oproep. Deze arbeidsovereenkomst kan voor bepaalde tijd en voor onbepaalde tijd worden aangegaan.
Wat gebeurt er als ik oproepkracht ben en ziek word?
Bij een oproepovereenkomst ga je pas aan het werk als je wordt opgeroepen en heb je dus geen vaste werktijden of een vast maandloon. Er zijn drie soorten oproepcontracten
- Oproepcontract met voorovereenkomst: als je wordt opgeroepen door je werkgever, bepaal je zelf of je gaat werken of niet. Zodra je besluit gehoor te geven aan de oproep, ontstaat er een arbeidsovereenkomst en gelden de afspraken uit de voorovereenkomst. Voor elke nieuwe periode van werk krijg je een nieuwe arbeidsovereenkomst en bij 3 opeenvolgende contracten of 3 jaar van tijdelijke contracten ontstaat er automatisch een vast dienstverband. Je krijgt loon uitbetaald voor de uren die je hebt gewerkt.
- Nulurencontract: bij dit contract werk je als je wordt opgeroepen. Het contract is voor bepaalde of onbepaalde tijd, maar er zijn geen afspraken over de aantal uren die worden gewerkt. Je wordt betaald voor de uren die je hebt gewerkt, maar je hebt altijd recht op minimaal 3 uur loonuitkering, ook als je maar 1 uur hebt gewerkt. Als je langer dan 6 maanden in dienst bent, maar er geen werk is of je niet wordt opgeroepen, heb je alsnog recht op doorbetaling van je loon: de doorbetalingsverplichting. De oproeptermijn van een nulurencontract is sinds 1 januari 2020 net zo lang als de oproeptermijn, namelijk 4 dagen, tenzij anders overeengekomen in de cao.
- Min-maxcontract: je hebt een contract voor bepaalde of onbepaalde tijd voor een minimumaantal uren, welke ook wel de garantie-uren worden genoemd. Deze uren krijg je uitbetaald, ook als je niet wordt opgeroepen en de uren hierboven krijg je ook uitbetaald. Er is een afspraak gemaakt over de maximale aantal uren van oproepbaarheid en ook bij dit contract geldt de doorbetalingsverplichting van de werkgever. Ook hier heb je altijd recht op minimaal 3 uur loonuitkering, ook als je korter hebt gewerkt.
Voorbeeld
Ferdy uit Soest is opgeroepen om dinsdag, woensdag en donderdg te komen werken bij bedrijf C. Martijn begint dinsdag met werken maar wordt in de loop van de dag ziek, hij zit de rest van de dag uit en meldt zich woensdag ziek bij de werkgever. De werkgever van Martijn is verplicht minimaal 70% van het loon van woensdag en donderdag uit te betalen.
- Ziek tussen twee oproepen in: een werknemer heeft alleen recht op doorbetaling van minimaal 70% van het loon als:
- Je al bent opgeroepen voor werkzaamheden en deze oproepen hebt geaccepteerd
- Als je op een vaste dag of vaste tijd bent ingeroosterd
Kan ik als oproepkracht op vakantie?
Als oproepkracht heb je recht op vakantie. Je hebt recht op minimaal 4x de overeengekomen arbeidsduur per week aan vakantie-uren. Tijdens deze vakantiedagen moet de werkgever het loon doorbetalen.
Voorbeeld
Amber werkt 12 uur per week. Zij heeft dus recht op minimaal 4 x 12 = 48 uur vakantie per jaar.
Kan ik ontslagen worden als ik oproepkracht ben?
Vaak eindigen oproepovereenkomsten doordat de werknemer gewoonweg niet meer wordt opgeroepen. Als je werkzaam bent op basis van een oproepovereenkomst MUP, dan kan dit een overeenkomst zijn voor bepaalde tijd maar ook voor onbepaalde tijd. Een oproepovereenkomst MUP voor bepaalde tijd eindigt in principe op de overeengekomen einddatum. Bij het beëindigen van een oproepovereenkomst MUP voor onbepaalde tijd zal de werkgever toestemming moeten vragen bij de rechter of bij het UWV (zie voor meer informatie: ontslag). Uitgezonderd hiervan zijn situaties waarbij de werknemer wordt ontslagen tijdens proeftijd of op staande voet wordt ontslagen.
3. Uitzendovereenkomst
Wat is een uitzendovereenkomst?
Bij deze overeenkomst zijn drie partijen betrokken (de uitzendkracht, de uitlener - het uitzendbureau - en de inlener – de organisatie waar de werkzaamheden worden verricht), dit maakt dat de uitzendovereenkomst een bijzondere arbeidsovereenkomst is. In principe gaat het hier om een arbeidsovereenkomst tussen de uitlener en de uitzendkracht. De uitzendkracht krijgt dan dus leiding en werkinstructies van de organisatie (“inlener”) die hem geleend heeft. De uitzendkracht heeft recht op dezelfde arbeidsvoorwaarden (vakantie, loon, overwerk etc.) als de andere werknemers die werkzaam zijn in gelijke of gelijkwaardige functie binnen het bedrijf waar gewerkt wordt.
4. Freelanceovereenkomsten
Wat is een freelanceovereenkomst?
Een freelanceovereenkomst wordt door de wet niet gezien als een arbeidsovereenkomst. Het gaat om een overeenkomst van opdracht waarbij de opdrachtnemer (freelancers/zzp'er) een opdracht aanneemt van de opdrachtgever.
Wanneer ben ik een freelancer?
Een freelancer wordt meestal in één adem genoemd met het begrip zzp’er. Als freelancer of als zzp'er werk je zelfstandig en biedt je je diensten aan aan verschillende opdrachtgevers.
Wat is het verschil tussen een freelanceovereenkomst en een arbeidsovereenkomst?
De opdrachtnemer krijgt bij een freelanceovereenkomst een specifieke opdracht en kan deze naar vrijheid invullen. Bij een arbeidsovereenkomst is er sprake van een dienstverband, wat wil zeggen dat de werkgever opdrachten geeft en de inhoud van het werk van de werknemer bepaalt.
Mocht de rechter moeten beslissen over er sprake is van een freelanceovereenkomst of een arbeidsovereenkomst, dan zal de rechter kijken naar de feitelijke invulling van de samenwerking.
Voorbeeld
Rianne uit Utrecht is freelancer voor bedrijf Y. Al drie jaar werkt ze op basis van een overeenkomst van opdracht voor dit bedrijf. Ze krijgt elke maand uitbetaald (onder de vermelding ‘maandsalaris’), besteedt een vast aantal uren per week aan de opdrachten van bedrijf Y en krijgt vakantietoeslag. Zal de rechter oordelen dat hier sprake is van een arbeidsovereenkomst? Naar alle waarschijnlijkheid wel.
Wat is een cao?
Cao staat voor collectieve arbeidsovereenkomst. In deze schriftelijke overeenkomst zijn afspraken vastgelegd met betrekking tot loon, werktijden, vakantie, opzegtermijn en nog veel meer.
Door wie wordt een cao afgesloten?
Een cao wordt afgesloten door 1 of meer werkgevers, door 1 of meer werkgeversorganisaties of door 1 of meer werknemersorganisaties (vakbonden).
Hoe verhoudt de cao zich tot de wettelijke afspraken?
Vaak is het zo dat de afspraken in de cao gunstiger zijn dan de afspraken over de arbeidsvoorwaarden die in de wet zijn opgenomen. Het loon kan hoger zijn, er kunnen meer vakantiedagen worden toegewezen. De afspraken in de cao mogen nooit in strijd zijn met de wet, dit betekent dat de wettelijke afspraken de minimum afspraken zijn.
Voorbeeld
Jelle werkt bij een bedrijf waar hij volgens de cao minder loon krijgt dan het wettelijke minimumloon. Mag dat?
Nee, dat is niet toegestaan, de wettelijke eisen zijn de minimumeisen waar werkgevers zich aan moeten houden.
Welke soorten cao’s zijn er?
Er bestaan twee soorten cao’s
- Bedrijfstak-cao: de afspraken van deze cao gelden binnen een bepaalde sector. De cao geldt alleen voor bedrijven en werknemers die zijn;
- Ondernemings-cao: de afspraken van deze cao gelden binnen een bedrijf.
Advocaat en overeenkomsten arbeidsrecht
Het arbeidsrecht heeft vele verschillende regels en beslaat veel onderwerpen. Het is daardoor lastig om op de hoogte zijn van je rechten en plichten, mede door de vele veranderingen afgelopen jaren. Realiseer je dat het inschakelen van een advocaat je kan helpen bij vragen en conflicten, maar ook vervelende procedures kan voorkomen.