De conclusies werden snel getrokken. Een man met een moslim-achtig uiterlijk en de verhoogde terreurdreiging op Schiphol – deze man is een jihadstrijder. De Rechtbank oordeelde dat de Volkskrant de privacy van de afgebeelde man heeft geschonden door het plaatsen van de foto. Mocht de Volkskrant deze foto plaatsen? Wat mag wel en niet in het kader van jouw privacy?
“Is Schiphol nog wel veilig?”
In het kader van de schending van zijn privacy beroept Mohammed Rashid zich op het Auteursrecht. Op grond van de Auteurswet mag hij zich verzetten tegen het publiceren van een foto van hem zonder zijn medeweten of toestemming. Hij moet daar een redelijk belang bij hebben. De foto is in dit geval gemaakt op een openbare plaats, namelijk de weg richting Schiphol, wat ervoor zorgt dat de persvrijheid in zo’n geval vaak prevaleert. De Rechtbank oordeelt echter dat het recht op privacy hier in het geding is. Mohammed Rashid werd staande gehouden en kon daarom geen kant op. Daarnaast acht de Rechtbank het van groot belang dat door het plaatsen van de foto bij de tekst “Is Schiphol nog wel veilig?” de link tussen de persoon Mohammed Rashid en de terreurdreiging bij Schiphol wordt gelegd.
Op de weegschaal – wat het zwaarst is, moet het zwaarst wegen
Lijnrecht tegenover het recht op privacy staat de persvrijheid. De persvrijheid hangt weer samen met het recht op vrije meningsuiting. Het recht op vrije meningsuiting is een grondrecht, net als het recht op privacy. Tussen grondrechten bestaat geen rangorde. Welk van de grondrechten zwaarder weegt hangt af van de omstandigheden van het geval, zo oordeelt de Rechtbank Amsterdam. De vrije meningsuiting in Nederland gaat ver, maar kent ook grenzen. Kunnen we ons de “minder, minder, minder” uitspraak van Geert Wilders nog herinneren?
Veiligheid is geen grondrecht, privacy wel!
Het recht op privacy, wat in onze grondwet het recht op de persoonlijke levenssfeer wordt genoemd, is een grondrecht. Het recht op privacy wordt met de terreurdreiging van de laatste tijd nogal eens geschonden door het toenemende veiligheidsbelang. Privacy is echter een fundamenteel recht, wat niet zomaar opzij gezet mag worden omdat de strafrechtelijke vervolging van terreurverdachten daarom vraagt. Apple weigerde eerder dit jaar al de iPhone van een terreurverdachte te ontgrendelen voor de FBI. Van belang is dat privacy een collectief goed is dat niet af te wegen valt tegen het belang van de veiligheid, maar op zichzelf bescherming verdient.
In Nederland is privacy overbodig
Waar landen als Amerika en Engeland stug vasthouden aan het recht op privacy, is Nederland daar wat minder moeilijk in. De Nederlandse afluisterpraktijk is ongelooflijk groot en vooral erg gemakkelijk. Nederland wordt ook wel ‘wereldkampioen afluisteren’ genoemd. De rechter-commissaris is in Nederland niet moeilijk met het afgeven van tap-bevelen en het verlenen van telefoon- en internetgegevens aan het openbaar ministerie in het kader van strafrechtelijk onderzoek. Mag de rechter-commissaris dit zomaar doen? Niet zomaar, maar het mag - onder voorwaarden - wel. Wanneer sprake is van een misdrijf waar je tenminste 4 jaar gevangenisstraf voor kunt krijgen, mag afgeluisterd worden. Toestemming voor een onderzoek naar netwerken binnen de georganiseerde misdaad kan daarentegen al verleend worden zonder dat sprake is van een concreet misdrijf. Het kan maar zo zijn dat wanneer jij eens op Google een paar spannende termen hebt ingevuld, de rest van je internetgeschiedenis ook onder de loep is genomen. De rechter-commissaris zet zijn handtekening waarmee hij toestemming geeft tot afluisteren. Die toestemming geldt dan 4 weken, waarbij verlenging onbeperkt mogelijk is.
Hè, dat is mijn man!
Eerder dit jaar kwam de privacy van mensen omtrent geplaatste foto’s ook al in opspraak. Als waarschuwing voor de gevolgen van roken moeten tabaksproducenten afbeeldingen van zieke mensen of doorgerookte longen op hun pakjes plaatsen. Twee vrouwen kregen de schrik van hun leven toen ze hun overleden man afgebeeld zagen staan op een pakje Marlboro. Na onderzoek bleek echter dat het hier om een Duitse man ging die toestemming had gegeven voor de foto. Toestemming is altijd nodig wanneer bedrijven jouw foto’s gebruiken of een foto van jou plaatsen als reclame of gebruiken voor hun verpakking.
Terug naar de uitspraak van de Rechtbank: de Volkskrant laat het er niet bij zitten. Hoofdredacteur Philippe Remarque laat weten: “We willen een second opinion van een andere rechter omdat onze uitingsvrijheid belangrijk is.” (bron: hpdetijd.nl).