Mag een werkgever werknemers ontslaan vanwege het coronavirus?
Of een werkgever zijn werknemers mag ontslaan vanwege schade door het coronavirus is sterk afhankelijk van de vraag of de werkgever gebruik maakt van de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkbehoud (NOW). Een essentiële voorwaarde voor de toezegging van deze steunmaatregeling is namelijk dat er gedurende de periode waarin de tegemoetkoming wordt ontvangen, niemand binnen het bedrijf mag ontslaan vanwege bedrijfseconomische redenen. Ga voor een korte uitleg en verdere voorwaarden van de NOW naar het einde van deze blog.
Wanneer de werkgever in zwaar weer zit door het coronavirus en er is geen NOW aangevraagd, dan mag er wel ontslagen worden op basis van bedrijfseconomische redenen. Voor de coronacrisis gebeurde dit vaak door middel van collectief ontslag. Voor de werkgever zal dit echter doorgaans niet voordelig zijn voor de langere termijn.
De kans is echter groot dat de werkgever NOW toegezegd heeft gekregen. Een enorme hoeveelheid bedrijven hebben namelijk al werktijdverkorting aangevraagd (wat omgezet gaat worden in de NOW). In dat geval geldt dus de absolute voorwaarde dat er niet ontslagen mag worden om bedrijfseconomische redenen. Gebeurt dit toch? Dan komt verlening van de NOW in gevaar.
De NOW betekent niet dat de werkgevers helemaal geen werknemers meer mogen ontslaan in tijden van de coronacrisis. Het ontslagrecht blijft grotendeels gewoon van toepassing. Wanneer iemand niet goed functioneert, kan er bijvoorbeeld wel ontslagen worden. Dit geldt tevens voor gevallen zoals bedrijfssluiting of onbehoorlijk gedrag.
Voorbeeld
Edwin heeft een nog contract voor twee jaar bij een kapperszaak. Helaas moet de winkel sluiten vanwege het coronavirus. De kapperszaak heeft de NOW aangevraagd en deze is ook verleend: 90% van de lonen worden vergoed door de overheid. Toch besluit de baas van Edwin hem te ontslaan, hoewel hij prima functioneert. Ze vindt de overige 10% die ze zelf aan Edwin moet betalen te veel. Dit ontslag mag niet, omdat er sprake is van een ontslag op basis van een bedrijfseconomische reden. Het ontslag had daarentegen wel gemogen als de kapperszaak geen gebruik maakte van de NOW.
Ben je ontslagen tijdens de coronacrisis? Dan is het van groot belang om te weten met welke reden je ontslagen bent. Vermoed je dat je ontslagen bent door de gevolgen van het coronavirus? Neem dan gelijk met ons contact op en wij koppelen je aan een advocaat. De kans is namelijk zeer aanwezig dat je ten onrechte ontslagen bent.
Kunnen werknemers met een nul-urencontract vanwege het coronavirus ontslagen worden?
De NOW geldt, anders dan de werktijdverkortingsregeling, ook voor flexwerkers. Hieronder vallen ook mensen met een nul-urencontract. Onder de werktijdverkortingsregeling gebeurde het regelmatig dat werkgevers mensen met een nul-urencontract ontsloegen, omdat er voor hen geen compensatie ontvangen werd.
Nu is dat dus anders. Ook de oproepkracht mag niet om bedrijfseconomische redenen ontslagen worden. De oproepkrachtenen en hun loonsommen vallen namelijk ook onder de NOW. De vraag wat de loonsom van oproepkrachten is, is echter lastig te zeggen. Wanneer er geen werk is door het coronavirus, hoeft de oproepkracht namelijk niet opgeroepen te worden en ontvangt deze dus geen loon. De uiteindelijke uitvoering van de NOW geeft hier wellicht meer duidelijkheid over.
Iemand met een nul-urencontract die langer dan zes maanden bij een bedrijf werkt, staat niet altijd met lege handen. Dit is het geval wanneer een beroep op het zogenoemde rechtsvermoeden gedaan kan worden. Dit betekent dat de werknemer met het nul-urencontract het loon kan claimen op basis van het gemiddeld aantal uren dat deze de voorgaande drie maanden heeft gewerkt. De werkgever moet dit aantal uren dan doorbetalen, ook al is er niet dezelfde hoeveelheid werk.
Overigens kunnen ook mensen met een nul-urencontract ontslagen worden wanneer hier andere dan bedrijfseconomische redenen voor zijn.
Voorbeeld
Sabine heeft als chef een nul-urencontract bij een restaurant dat moet sluiten wegens het coronavirus. Het restaurant maakt gebruik van de NOW. Ook Sabine mag dan niet om bedrijfseconomische redenen, zoals het effect van het coronavirus, ontslagen worden. Ze vraagt zich alleen wel af of ze recht heeft op loon nu ze niet meer kan werken. Sabine werkt al een jaar bij het restaurant en heeft in de afgelopen drie maanden gemiddeld 10 uur per week gewerkt. Sabine kan dus een beroep doen op rechtsvermoeden en het loon voor 10 uur per week doorbetaald krijgen, ook al werkt ze niet meer.
Heb jij een nul-urencontract en wil je weten wat het effect is van het coronavirus op jouw werkzaamheden en of je bijvoorbeeld beroep kan doen op het rechtsvermoeden? Neem dan contact met ons op en wij koppelen je aan een advocaat die je kan helpen.
Ik ben een uitzendkracht. Wat betekent de NOW voor mij?
Als je als uitzendkracht bij een bedrijf werkt, hoeft het desbetreffende bedrijf je niet door te betalen. De NOW geldt namelijk alleen voor de eigen werknemers. Daarom kan een bedrijf dat gebruik maakt van uitzendkrachten vrij makkelijk en zonder gevolgen afscheid van ze nemen.
Toch biedt de NOW uitkomst voor uitzendkrachten, want ook de uitzendbureaus kunnen die aanvragen. Wanneer het uitzendbureau voldoet aan de voorwaarden voor een NOW, moeten ook zij hun werknemers blijven doorbetalen en mag het personeel niet ontslagen worden om bedrijfseconomische redenen.
Wat als mijn contract afloopt tijdens de coronacrisis?
Het kan natuurlijk zo zijn dat je contract binnenkort afloopt, wanneer het coronavirus nog steeds in het land is. Betekent de NOW dan dat de werkgever het contract moet verlengen? Helaas voor de werknemer niet. De NOW geldt namelijk alleen voor werknemers “voor zover zij in dienst blijven gedurende de aanvraagperiode”.
Het is echter voor de werkgever geen voorwaarde voor verkrijging van NOW om de contracten niet te verlengen. De werkgever mag dus gewoon een contract verlengen, waarna deze ook vergoeding voor de loonkosten ontvangt door de NOW. De druk op het niet verlengen van arbeidscontracten wordt op die manier zo laag mogelijk gehouden.
Wat heeft het coronavirus voor invloed op werknemers in hun proeftijd?
Bij een proeftijd kunnen zowel werknemer als werkgever de arbeidsovereenkomst per direct beëindigen. Een proeftijd kan maximaal twee maanden bedragen. Voorwaarde voor de proeftijd is dat deze wel expliciet schriftelijk overeengekomen moet zijn. Van een proeftijdbeding mag ook gebruik worden gemaakt voordat de arbeidsovereenkomst in werking is gedaan, mits er geen sprake is van misbruik van bevoegdheid.
Wat nou als je in een proefperiode zit ten tijde van de coronacrisis? Heeft de NOW hier invloed op? Waarschijnlijk niet. Wanneer een werkgever gebruik maakt van het proeftijdbeding en de arbeidsovereenkomst vroegtijdig beëindigt, zal dit geen misbruik van bevoegdheid opleveren. Hiervan zou wel sprake van kunnen zijn als het beding is aangegaan, terwijl men al wist dat er weinig werkzaamheden zouden zijn door het coronavirus.
Voorbeeld
Jesper krijgt op 20 maart een arbeidscontract met een proeftijd van een maand bij een salesbureau, welke ook gebruik maakt van de NOW-regeling. Zijn baas besluit echter na twee weken gebruik te maken van het proeftijdbeding, omdat er door het coronavirus weinig werk is. Dit zou onrechtmatig kunnen zijn, wanneer de baas al bij het sluiten van het arbeidscontract wist dat er door het coronavirus weinig werkzaamheden zouden zijn.
Ontslag in de proeftijd door het coronavirus lijkt echter in veel gevallen onder de NOW wel te kunnen. Wanneer je proeftijd voorbij is, kan dit echter niet meer. Vermoed je dat de werkgever ten tijde van het aangaan van het proeftijdbeding al wist dat er niet genoeg werk zou zijn of denk je dat andere proeftijdvoorwaarden geschonden zijn? Laat je dan koppelen aan een advocaat die je kan vertellen wat jouw rechten zijn.
Wat kan je doen als je denkt dat je ten onrechte ontslagen bent door het coronavirus?
Ten eerste is het van belang na te gaan of je werkgever gebruik maakt van de NOW. Wanneer dat het geval is, mag je gedurende de looptijd van het contract niet ontslagen worden vanwege het coronavirus. Ga in dat geval in gesprek met de werkgever en wijs deze op de voorwaarden van de NOW. Helpt dit niet? Dan is het verstandig om een advocaat in de arm te nemen. Hij of zij kan ervoor zorgen dat jij je baan en daarmee ook je inkomen terugkrijgt.
Heb je een nul-urencontract? Ook dan kan je niet ontslagen worden vanwege het coronavirus. In sommige gevallen heb je zelfs recht op loon. Houd je werkgever zich hier niet aan? Laat het er dan niet bij zitten en bespreek dan met een advocaat jouw mogelijkheden.
Ook als je niet je volledige loon krijgt in tijden van de coronacrisis, loont het om een advocaat om advies te vragen. Bij de NOW is het namelijk verplicht om het personeel het volledige loon uit te keren.
Wat betekent het coronavirus voor mijn WW-uitkering?
Wanneer je voor de coronacrisis een uitkering ontving, blijft deze in beginsel tijdens de coronacrisis doorgaan. Het behouden van een WW-uitkering is nu echter door de sollicitatieplicht lastiger. Het UWV heeft echter laten weten op dit punt wat coulanter te zijn. Wanneer je niet naar een sollicitatie kan vanwege het coronavirus, heeft dit nog niet gelijk gevolgen voor de uitkering.
Verder veranderen de regels voor een WW-uitkering niet door het coronavirus. Mocht je nu werkloos raken, kan je dus nog steeds een uitkering aanvragen. Bespreek met een advocaat onder welke voorwaarde je een uitkering kan aanvragen. Wanneer je met het UWV in problemen komt rondom je uitkering, kan een advocaat je bijstaan.
Wanneer je tijdens de coronacrisis ontslagen wordt, blijf je overigens recht hebben op een transitievergoeding. Krijg je deze niet? Dan kan je het afdwingen bij de rechter. Een advocaat kan je hierbij helpen. Zo krijg je in de vervelende tijden van ontslag waar je recht op hebt.
De Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkbehoud
De belangrijkste maatregel wat betreft werkgelegenheid is de reeds besproken Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkbehoud (NOW). Deze vervangt de werktijdverkortingsregeling. De aanvraagcriteria zijn wat coulanter geworden. De maatregel is 17 maart aangekondigd en wordt momenteel in detail uitgewerkt. De verwachting is dat de regeling binnen een week in werking gaat.
Wat houdt de NOW dan precies in? De ondernemer die vanaf 1 maart verwacht door het coronavirus minimaal 20% omzetverlies verwacht, kan een tegemoetkoming voor de loonkosten aanvragen. Bij toezegging van de maatregel betaalt de overheid maximaal 90% van de loonkosten. Bij een lager verlies in omzet kan dit bedrag lager zijn. De werkgever hoeft de ontvangen steun niet terug te betalen aan de overheid. Bedrijven van elk formaat kunnen NOW aanvragen.
De regeling staat los van de werkloosheidswet. Dit betekent dat de WW-rechten van de werknemers niet worden aangetast. Ze krijgen gewoon hun volledige salaris uitbetaald, zelfs als de werknemer niet meer kan werken door het coronavirus. Het is zelfs een absolute voorwaarde dat de lonen volledig worden uitbetaald.
De regeling van werktijdverkorting is dus met ingang van de NOW niet meer van toepassing. Voor de bedrijven die reeds werktijdverkorting hadden aangevraagd, geldt dat deze regeling automatisch overloopt in een NOW. Een belangrijk verschil met de werktijdverkorting is dat de NOW geldt met terugwerkende kracht tot 1 maart 2020. De datum van indiening is dus niet meer doorslaggevend voor het te ontvangen bedrag. De duur van de NOW is drie maanden, maar kan met diezelfde periode worden verlengd. Aan een zodanige verlenging kunnen eventueel extra voorwaarden worden gesteld.
Al met al: de NOW biedt welkome steun aan de Nederlandse arbeidsmarkt. Hierdoor sta je als werknemer ook tijdens de coronacrisis juridisch sterk. Een advocaat kan je precies vertellen wat de NOW voor jouw werk beteken. Bovendien kan hij of zij ervoor zorgen dat jij krijgt waar je krachtens de NOW recht op hebt. Ook als je werkgever geen gebruik maakt van de NOW-regeling, kan een advocaat je helpen als je ontslagen bent of je niet je volledige loon krijgt.