Plaats direct je vraag

Wat is auteursrecht?

Auteursrecht is een recht dat ontstaat op het moment dat jij een origineel werk maakt. Dit recht geeft jou de mogelijkheid om zelf te beslissen wat er gebeurt met jouw werk, denk aan de vraag of je het werk wil publiceren, kopiëren, verkopen etc. Auteursrecht op dat werk ontstaat automatisch. Je hoeft auteursrecht dus niet aan te vragen en het ook nergens te registeren. Het is echter wel verstandig om duidelijk op het werk te vermelden dat jij het hebt gemaakt, dit kan door middel van je naam en de datum. Ook kan je optioneel het copyright teken erbij vermelden: ©.

Voorbeeld
Marieke Peters uit Amsterdam heeft een prachtige foto gemaakt die ze graag meerdere keren wil laten afdrukken. Ze wil wel dat het duidelijk is dat zij die foto heeft gemaakt. Daarom vermeldt ze rechts onderaan op de foto’s het volgende: "© 2017 Marieke Peters”.

Andere mensen kunnen nu zien dat het werk van Marieke auteursrechtelijk beschermd is. Als zij Marieke’s werk willen gebruiken, zullen zij eerst toestemming moeten vragen aan Marieke. Marieke kan dan om een vergoeding vragen. Het kan zijn dat Marieke geen vergoeding hoeft, maar dat ze alleen graag wil dat mensen kunnen zien dat het haar werk is.

Heb jij een werk dat auteursrechtelijk is beschermd en is er inbreuk gemaakt op jouw auteursrecht? Heeft iemand zonder jouw toestemming dit werk gebruikt en weet je niet wat je moet doen? Dan kan je onze advocaten om advies vragen!

Waar kan auteursrecht op gevestigd zijn?

Auteursrecht ontstaat dus wanneer er een origineel werk wordt gemaakt. Maar wat is ‘een werk’? En wat is een ‘origineel’ werk? Een werk is iets wat je hebt gemaakt, het kan dus elke mogelijke creatie zijn. Denk aan brieven, foto’s, geschreven verhalen etc. Het kan een kladje zijn of een werk dat nog niet helemaal af is. Het werk moet te zien zijn of te horen.

Voorbeeld
Pieter heeft al de hele dag een liedje in zijn hoofd dat hij zelf heeft verzonnen. Het liedje in zijn hoofd is niet auteursrechtelijk beschermd. Op het moment dat Pieter het liedje uitschrijft, ontstaat het auteursrecht op het liedje.

Het werk moet origineel zijn. Dit betekent dat er geen auteursrecht ontstaat op een werk dat (gedeeltelijk) is gekopieerd. Als een werk meerdere makers heeft, dan hebben deze makers gezamenlijk het auteursrecht. Zorg ervoor dat je bij een samenwerking afspraken maakt over het auteursrecht. Een advocaat kan jou en de andere makers hier goed bij helpen.

Wat wordt niet beschermd via het auteursrecht?

Zoals hierboven kort uiteengezet moet het bij auteursrecht om een origineel werk gaan. Hier vallen feiten en data niet onder. Data kan wel verzameld worden en data kan worden beschermd door databankenrecht. Naast feiten en data, worden stijlen en trends ook niet beschermd door het auteursrecht.

Voorbeeld
Kim ziet dat de nieuwe trend van dit moment het dragen van skinny jeans is. Zij vindt dit een mooie trend en vraagt zich af of hier auteursrecht op gevestigd kan worden. Zoals hierboven beschreven kan er op trends of stijlen geen auteursrecht worden gevestigd, dus zo ontstaat er ook geen auteursrecht op de trend ‘het dragen van skinny jeans’.

Ideeën, theorieën en concepten worden ook niet beschermd door het auteursrecht. Een schriftelijke uitwerking van een origineel idee, concept of theorie kan echter wel beschermd zijn. Het idee (of het concept of de theorie) zelf wordt dan dus niet beschermd, maar de uitwerking van het idee is beschermd.

Voorbeeld
Jasper uit Rotterdam schrijft een artikel over het sterrenstelsel. De theorie die hij verwerkt in het stuk is al geruime tijd bekend. De theorie is dus niet beschermd. Het artikel dat Jasper schrijft is echter wel auteursrechtelijk beschermd, aangezien het om een originele uitwerking van de theorie gaat.

Hoe kan ik bewijzen dat ik auteursrechthebbende ben?

Zoals hierboven vermeld ontstaat auteursrecht automatisch en kan je door middel van het noteren van je naam, datum en copyright teken een werk auteursrechtelijke beschermen. Aangezien auteursrecht automatisch ontstaat, bestaat er geen register waar alle auteursrechten worden bijgehouden. Dit kan ervoor zorgen dat het lastig is om aan te tonen wie de daadwerkelijke auteursrechthebbende is of wie het werk als eerste heeft gemaakt.

Je kan je bewijspositie versterken door je werk of (schriftelijke) idee digitaal te registeren. Dit kan bij het Benelux Bureau voor Intellectuele Eigendom (BBIE). Als je hier je werk registreert zorgt dit niet dat je automatisch wordt aangemerkt als ‘de oorspronkelijke maker’, maar het kan in rechtszaken je bewijspositie aanzienlijk versterken.

Hoe hoog is de boete voor het schenden van auteursrecht of een inbreuk op auteursrecht?

De rechter bepaalt de hoogte van de boetes voor het schenden van een auteursrecht. Er wordt allereerst gekeken of er sprake is van materiele schade, bijvoorbeeld gederfde winst. Tevens kan er ook sprake zijn van immateriële schade, denk daarbij aan gederfde levensvreugde. Toewijzing van immateriële schade komt in de praktijk weinig voor aangezien immateriële schade in dit geval vaak moeilijk objectief te meten en te bewijzen is. De rechter zal rekening houden met de volgende vragen: hoe vaak is het werk gekopieerd? Hoe lang is het ter beschikking geweest? En waar was het werk beschikbaar? Hoeveel vraagt de auteursrechthebbende normaal gesproken voor het gebruik van zijn werk (“honorarium”)?

Mag ik iemands foto gebruiken zonder toestemming?

Nee, je maakt dan inbreuk op de rechten van de maker van de foto. Ook wanneer je een foto kopieert kan er sprake zijn van inbreuk. Het lijkt in de praktijk weinig zin te hebben om aan te voeren dat de maker van de foto niet bereikbaar of onbekend was. Je kan dan beter de foto niet kopiëren of gebruiken!

Hoe lang is auteursrecht geldig?

Het auteursrecht geldt tot 70 jaar na het overlijden van de maker, vanaf de eerste januari na het overlijden te rekenen.

Voorbeeld
Bernard heeft een boek geschreven in 2001. Hij is overleden in oktober 2005. Het auteursrecht op het boek van Bernard eindigt in januari 2076.

Auteursrecht kan worden geërfd. De wettelijke (of testamentaire) erfgenamen van Bernard erven dus na zijn overlijden het erfrecht.

Heb ik altijd toestemming nodig om iemands werk te gebruiken?

Nee, je hebt niet altijd toestemming nodig om iemands werk te gebruiken. Er zijn bepaalde uitzonderingen. Je mag namelijk een kopie maken van een werk dat auteursrechtelijke is beschermd als je het voor eigen gebruik is, bijvoorbeeld voor studie.

Citeren uit andermans gepubliceerd werk mag ook zonder toestemming van de rechthebbende. Vanzelfsprekend moet je natuurlijk wel netjes de bron vermelden. Bij parodiëren is vaak noodzakelijk om een gedeelte van iemands werk te gebruiken. Daarom bevat het auteursrecht een uitzondering met betrekking tot parodiëren.

In het onderwijs is het altijd toegestaan om werken beschermd door het auteursrecht te gebruiken. De werken mogen worden gebruikt als toelichting op het onderwijs.

Waar kan een advocaat mij bij helpen?

Als er gebruik wordt gemaakt van jouw werk zonder dat jij daarvoor toestemming hebt gegeven, dan wordt er inbreuk gemaakt op jouw auteursrecht. Om te beginnen kan je aan de persoon die je werk gebruikt, schriftelijk vragen om daarmee te stoppen. Dit kan je zelf doen, maar in sommige situaties kan het juist helpen als je dit door een advocaat laat doen. Zo laat je zien dat je de inbreuk serieus neemt en niet bang bent om serieuze stappen te ondernemen. Als de andere partij weigert om te stoppen met de inbreuk, kan een advocaat samen met jou bepalen wat de juiste volgende stappen zijn en of het zin heeft om naar de rechter te gaan. Je kan via de rechter bijvoorbeeld de verkoop van je werk tegenhouden of een vergoeding vragen voor de schade die je hebt geleden.

Op het moment dat er sprake is van een inbreuk op een intellectueel eigendomsrecht waar onherstelbare schade wordt verwacht, dan kan er een ‘ex parte’ verbod worden verkregen. Een ‘ex parte’ verbod houdt in dat de partij onmiddellijk moet stoppen met de handelingen die inbreuk maken. De rechter hoort bij een ‘ex parte’ verbod de wederpartij niet. Een advocaat kan je voor, tijdens en na de procedure adviseren en helpen.

Leg direct je vraag voor aan een advocaat