Plaats opdracht

Medezeggenschap en advocaat

Elke school is verplicht om een Medezeggenschapsraad (MR) te hebben. De MR bestaat uit (vertegenwoordigers van) ouders en personeel. In het voortgezet onderwijs kunnen ook leerlingen deel uitmaken van de MR. De MR heeft inspraak bij het bepalen van het schoolbeleid. De schooldirectie dient voor het nemen van besluiten met de MR te overleggen. Onderwerpen waar de MR over mee praat zijn bijvoorbeeld de wijziging van schooltijden, het schooladvies, schoolkosten, toelating en verwijdering van leerlingen, aanstelling van schoolleiding en fusies en sluiting. De MR heeft voordat er een besluit over deze onderwerpen wordt genomen verschillende bevoegdheden, zoals een instemmingsrecht of een adviesrecht. Op die manier hebben ouders en personeel een stem in nieuw schoolbeleid en vindt er een controle plaats op het beleid van de school. De medezeggenschap op school is geregeld in de Wet medezeggenschap op scholen (WMS).

Komen de school en de MR er samen niet uit? Of wordt de MR niet geraadpleegd? Dan kunnen er geschillen ontstaan. Het schoolbestuur kan bijvoorbeeld een besluit nemen zonder de vereiste instemming van de MR te hebben gekregen of zonder het advies van de MR te volgen. Advies en bijstand van een advocaat is dan vaak onmisbaar. Een advocaat gespecialiseerd in het onderwijsrecht kan zowel de school als de MR bijstaan en namens hen optreden tijdens overleg of een gerechtelijke procedure. Het onderwijsrecht heeft een dynamisch karakter en kent veel eigen regelgeving. Vaak gelden er ook eigen geschillentrajecten. Kennis hiervan is dan ook vereist om een school of MR te kunnen voorzien van goed juridisch advies. Door ons grote netwerk aan advocaten kunnen wij vrijwel altijd zorgen voor een goede match.

Wat zijn de kosten van een advocaat voor medezeggenschapsadvisering?

Als MR een advocaat nodig? Het schoolbestuur zal de redelijke kosten van een door de MR ingeschakelde advocaat moeten vergoeden. Als MR hoef je niet vooraf toestemming van het schoolbestuur te krijgen voordat een advocaat kan worden ingeschakeld. Toch is het verstandig om van te voren goede afspraken te maken met het schoolbestuur. Op die manier kan bijvoorbeeld worden voorkomen dat achteraf een geschil ontstaat over of de gemaakte kosten wel redelijk zijn. Leden van de MR zijn nooit persoonlijk aansprakelijk voor de kosten van een advocaat.

Voorbeeld
Het schoolbestuur brengt een wijziging aan in de klachtenregeling zonder daarvoor instemming te vragen van de MR. De MR is van mening dat dit wel had moeten gebeuren en krijgt niet de gewenste reactie van het schoolbestuur wanneer zij het schoolbestuur hierop wijzen. De MR kan zonder toestemming van het schoolbestuur een advocaat inschakelen. Het schoolbestuur zal de redelijke kosten hiervan moeten vergoeden.

Welke rechten heeft de medezeggenschapsraad?

De MR heeft verschillende rechten en bevoegdheden. Deze zijn vastgelegd in het medezeggenschapsreglement van de school. In de Wet medezeggenschap op scholen is bepaald dat de medezeggenschapsraad de algemene taak heeft om openheid en onderling overleg in de school te bevorderen, te waken tegen discriminatie en gelijke behandeling en verslag doet aan de schoolgemeenschap over hun werkzaamheden en overlegt met andere geledingen op school. Verder heeft de MR een aantal rechten:

• Adviesrecht: ten aanzien van een aantal onderwerpen heeft de MR een adviesrecht. Het gaat met name om onderwerpen die te maken hebben met de organisatie van de school, zoals het lesrooster, verbouwing, vakanties en beleid rondom toelating en verwijdering van leerlingen. Is het advies negatief? Dan wordt het nemen van het besluit met zes weken uitgesteld zodat de MR en het schoolbestuur het alsnog eens kunnen worden. Na zes weken kan het besluit ondanks negatief advies toch worden uitgevoerd.

Voorbeeld
Een middelbare school in Utrecht wilt het lesrooster aanpassen. Leerlingen zullen na de aanpassing dagelijks les hebben tot 15:30uur in plaats van 15:00uur. Voordat dit plan wordt uitgevoerd dient de school advies te vragen aan de MR. Indien het advies van de MR negatief is, kan het schoolbestuur er wel voor kiezen om dit advies beargumenteerd naast zich neer leggen.

• Initiatiefrecht: de MR kan ook zelf voorstellen indienen bij het schoolbestuur. Het schoolbestuur beslist wat er met het initiatiefvoorstel wordt gedaan en moet binnen drie maanden met een schriftelijke reactie komen.

• Informatierecht: de MR heeft recht op alle informatie die nodig is om zijn taken uit te voeren. Het schoolbestuur is verplicht om belangrijke financiële stukken en plannen aan de MR te verstrekken. Stukken moeten op tijd en volledig worden verstrekt, zodat de MR voldoende tijd heeft om zich voor te bereiden.

• Instemmingsrecht: op een aantal onderwerpen heeft de MR een instemmingsrecht. Het gaat met name om onderwerpen die zien op de inhoud van het onderwijs, zoals gezondheid, welzijn en veiligheid, het schoolreglement en de klachtenregeling (stuk geschil met onderwijsinstelling). Zonder instemming kunnen besluiten over deze onderwerpen niet worden genomen.

Voorbeeld
Een basisschool in Nijmegen wilt gaan fuseren met een andere school. Voordat deze fusie kan worden uitgevoerd, is er toestemming nodig van de MR.

Waar kan het schoolbestuur of de MR terecht met een geschil omtrent medezeggenschap?

Heeft de MR een adviesrecht of instemmingsrecht over een bepaald besluit, maar verzuimt het schoolbestuur om advies of instemming te vragen? Of wordt de MR wel geraadpleegd maar komen de school en de MR er samen niet uit? Dan is de eerste stap om het geschil neer te leggen bij de Landelijke Commissie voor Geschillen WMS. Iedere school is hierbij aangesloten.

Voorbeeld
De MR heeft een instemmingsrecht ten aanzien van een voorgenomen fusie van het schoolbestuur. De MR weigert echter met de fusie in te stemmen. Omdat het schoolbestuur de fusie toch wilt doorzetten gaan zij naar de Landelijke Commissie voor Geschillen WMS. De geschillencommissie beoordeelt of het weigeren van de instemming terecht is.

Een uitspraak van deze geschillencommissie is voor beide partijen bindend. Ben je het als schoolbestuur of MR niet eens met de uitspraak van de geschillencommissie? Dan kun je in hoger beroep bij de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam.

Heeft het geschil betrekking op een fusie? Dan kan er tevens advies worden ingewonnen bij de Commissie Fusietoets Onderwijs (CFTO). Dit is een onafhankelijke adviescommissie die fusies in het onderwijs beoordeelt. Bij grote fusies is advies van de CFTO verplicht. Dit zijn fusies tussen scholen waarbij minimaal 500 leerlingen zijn betrokken in het basisonderwijs of fusies tussen besturen waarbij minimaal tien scholen zijn betrokken in het basisonderwijs. De MR heeft een instemmingsrecht ten aanzien van een voorgenomen fusie en kan voor het verlenen van instemming advies vragen aan de CFTO.

Op welke manier kan medezeggenschap worden ingericht?

De medezeggenschap op scholen kan op verschillende manieren zijn geregeld. Op welke manier de medezeggenschap op een bepaalde school is geregeld staat in het medezeggenschapsstatuut.

Elke school is in ieder geval verplicht om een medezeggenschapsraad (MR) te hebben. Een MR op een school bestaat uit een aantal ouders en personeelsleden die meepraten, meedenken en adviseren over schoolbeleid. In het voorgezet onderwijs kunnen ook leerlingen deel uitmaken van de MR. Wanneer één schoolbestuur meerdere scholen onder zich heeft is het schoolbestuur tevens verplicht om een gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR) te hebben. De GMR is met name bevoegd indien een beslissing meerdere scholen raakt. In de GMR zijn de MR’s van alle scholen die onder het schoolbestuur vallen vertegenwoordigd. Sinds de invoering van de Wet passend onderwijs hebben scholen tevens een ondersteuningsplanraad. Deze raad heeft het instemmingsrecht over het ondersteuningsplan. Verder kunnen scholen een deelraad instellen voor een nevenvestiging van een school of een themaraad voor advies over een specifiek onderwerp.

Leg direct je vraag voor aan een advocaat