Heb ik recht op alimentatie?

Een scheiding is in vrijwel alle gevallen een zeer intensieve en moeilijke periode. Als er ook kinderen bij betrokken zijn, kunnen de emoties hoog oplopen. Een van de belangrijkste zaken die geregeld moet worden is de alimentatie. Juist omdat het vaak om een emotionele aangelegenheid gaat, is het verstandig om een advocaat in de arm te nemen. De advocaat is in staat om de gehele situatie zakelijk te bekijken en te bepalen waar jij recht op hebt.

Lig je zelf op het moment in scheiding of zijn jij en je partner al uit elkaar en vraag je je af of je recht hebt op alimentatie?

Plaats direct je vraag

Wat zijn alimentatieplicht en alimentatie?

Als je in Nederland een huwelijk of geregisteerd partnerschap aangaat, neem je daarmee automatisch de ‘verplichting’ op je om voor jouw partner en eventuele kinderen die jullie samen hebben gekregen te zorgen. Dat heet ook wel de onderhoudsplicht. Deze verplichting geldt ook voor ex-partners op het moment dat één van de twee ex’en niet in staat is om (volledig) in zijn of haar levensonderhoud of dat van de kinderen te voorzien. Dit noemen we ook wel een alimentatieplicht. Het bedrag wat betaald moet worden aan je ex-vrouw of ex-man noemen we 'alimentatie'.

Kinderalimentatie

In Nederland worden twee typen alimentatie onderscheiden, namelijk kinder- en partneralimentatie. In alle gevallen krijgt de kinderalimentatie voorrang op de partneralimentatie. Als er bij een scheiding kinderen betrokken zijn, is het welzijn van de kinderen vaak de grootste prioriteit voor beide partners. Vandaar dat de kinderalimentatie altijd voor de partneralimentatie berekend wordt. Bij het bepalen van de hoogte van de kinderalimentatie, probeert de rechter de leefsituatie voor de kinderen er zo min mogelijk op achteruit te laten gaan. De hoogte van de alimentatie per kind verschilt van geval tot geval. De rechter bepaalt de hoogte van de kinderalimentatie aan de hand van drie vragen:

1. Hoe hoog was het inkomen van het gezin voor de scheiding?
2. Hoe hoog zijn de maandelijkse kosten per kind?
3. Hoe groot is de draagkracht van degene die alimentatie moet gaan betalen? 

Door de antwoorden van deze drie vragen in te vullen in een standaardtabel, kan de rechter uitrekenen wat een redelijk kinderalimentatiebedrag is.

Kinderalimentatie berekenen

Met het voorbeeld hieronder geven wij een voorbeeld van het berekenen van de kinderalimentatie. Het is belangrijk om in het achterhoofd te houden dat de hoogte van de kinderalimentatie gedeeltelijk afhankelijk is van het kind gebonden budget wat beide partners ontvangen. 

1. Frans en Linda hebben samen twee kinderen, een van vier en een van zes. De kinderen wonen bij Linda en om het weekend zijn de kinderen bij Frans.
2. Linda verdient per maand 1300 euro (netto). 
3. Frans verdient per maand 1900 euro (netto).
4. Voor de scheiding was het totale gezinsinkomen 2800 euro (netto). 
5. Linda ontvangt per kind 75 euro per maand aan kind gebonden budget. 
6. Frans ontvang per kind 30 euro per maand aan kind gebonden budget. 
7. Voor de scheiding was het totale kind gebonden budget 105 euro per maand. 
8. In dit geval zou Frans 382 euro kinderalimentatie per maand moeten betalen aan Linda. 

Let op: aan deze berekening kunnen geen rechten worden ontleend.

Wanneer een echtscheiding door de rechter bekrachtigd is, dan wordt er een zogeheten echtscheidingsconvenant opgesteld. Daarin wordt onder meer het ouderschapsplan opgenomen. In het ouderschapsplan staan alle afspraken over de omgangsregeling die getroffen is; en de afspraken over de hoogte van de alimentatie per kind.

Wanneer stopt kinderalimentatie?

Als de partneralimentatie is afgesproken vanaf 1 januari 2020, bedraagt deze maximaal 5 jaar. Deze kan echter korter duren indien het huwelijk of het geregistreerd partnerschap (GP) niet langer dan 10 jaar heeft geduurd. Dan duurt de partneralimentatie net zo lang als de helft van de tijd van het huwelijk of het GP. Uitzonderingen hierop zijn:

• Als jij en je partner kinderen hebben, stopt de partneralimentatie pas als het jongste kind 12 jaar is.
• Als het huwelijk 15 jaar of langer heeft geduurd en de ex-partner binnen 10 jaar AOW krijgt, dan duurt de alimentatieplicht totdat de ontvanger AOW ontvangt.
• Als je bent geboren voor 1 januari 1970, het huwelijk of GP langer dan 15 jaar duurde én je pas over meer dan 10 jaar AOW krijgt, dan duurt de alimentatieplicht 10 jaar.

Als de partneralimentatie is afgesproken voor 1 januari 2020, maar na 1 juli 1994, duurt de partneralimentatie maximaal 12 jaar bij kinderen of indien het huwelijk langer duurde dan 5 jaar. Als hier geen sprake van is, duurt de partneralimentatie net zo lang als het huwelijk duurde.

Als de partneralimentatie is afgesproken voor 1 juli 1994, gelden de afspraken die tussen partners onderling zijn overeengekomen.

Is kinderalimentatie aftrekbaar?

Vanaf 2015 is het niet meer mogelijk om kosten die gemaakt worden voor het levensonderhoud van kinderen onder 21 jaar af te trekken bij de belasting. Sommige kosten die voor 2014 gemaakt zijn (zoals bijvoorbeeld de premie voor de zorgverzekering van je kind of de uitgaven voor kleding of andere vormen van zorg buiten de alimentatie) mogen worden afgetrokken. Voor alle specifieke details verwijzen wij je door naar de website van de Belastingdienst.

Wanneer wijzigt de kinderalimentatie?

Jullie zijn gescheiden en twee jaar lang lukt het jullie goed om de afspraken te houden die zijn vastgelegd in het echtscheidingconvenant. De alimentatie wordt keurig betaald en het co-ouderschap gaat jullie goed af. Maar dan raakt de vader zijn baan kwijt, waardoor zijn inkomen drastisch afneemt. In dat geval gaat zijn draagkracht ook achteruit. Het is mogelijk dat er een herziening van de alimentatie moet plaatsvinden. Het wijzigen van de alimentatie gaat vaak gepaard met gewijzigde draagkracht, meestal door een verandering van het inkomen.

De volgende zaken kunnen een reden zijn voor een herziening van de alimentatie:

• Verlies van baan; 
• Gewijzigde hypotheek door een noodzakelijke verhuizing;
• Het kind of de kinderen verhuizen naar de andere partner;
• Nieuwe baan;
• Pensionering; 
• Hertrouwen of een geregisteerd partnerschap aangaan;
• Overlijden.

In al deze gevallen wijzigt de economische situatie van een van de partners en dat heeft gevolgen voor de financiële situatie van de gezinsleden. Ben je alimentatieplichtig en ben je je baan kwijtgeraakt? Of ben je gescheiden en ga je opnieuw trouwen? Dan kun je mogelijk een wijziging van de alimentatie aanvragen.

Wat moet ik doen als de alimentatie niet meer betaald wordt?

Helaas gaat het, ondanks duidelijke afspraken, vaak mis met de betaling van de kinderalimentatie. Betalingen komen te laat of zelfs helemaal niet meer binnen. Maar de rekeningen lopen wel door, waardoor vaak een stressvolle situatie ontstaat. Wat kun je in zo’n geval doen?

Ten eerste kun je contact opnemen met het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdraen (LBIO). Dit is een overheidsinstelling die je kan helpen met de inning. De diensten van het LBIO zijn gratis. Je moet echter wel aan een aantal voorwaarden voldoen:

• De alimentatie is vastgesteld door een rechter en er is een beschikking;
• Er is minstens 1 termijn betalingsachterstand;
• De achterstand is minstens 10 euro; 
• De betalingsachterstand is niet ouder dan zes maanden.

Voorbeeld
Sandra uit Utrecht is getrouwd geweest met Joop. De rechter heeft bepaald dat Joost een bedrag van 550 euro aan kinderalimentatie moet betalen aan Sandra. Deze beschikking is uitgesproken in januari 2015. De eerst maanden wordt er goed betaald door Joop, maar in oktober komt er maar een bedrag van 250 euro binnen en in november helemaal niets. Vanaf dat moment kan Sandra de hulp van het LBIO inroepen. Er is namelijk een vonnis van de rechter, meer dan 1 termijn betalingsachterstand, het bedrag is groter dan 10 euro en de achterstand is niet ouder dan zes maanden.

Mocht er niet meer aan deze voorwaarden kunnen voldaan, dan kan de hulp van een incassobureau worden ingeschakeld. Het is hoe dan ook verstandig om juridisch advies in te winnen wanneer de kinder- of partneralimentatie niet meer betaald wordt.

Wat is partneralimentatie?

Partneralimentatie wordt in juridische termen ook wel een ‘uitkering tot levensonderhoud’ genoemd. Deze vorm van alimentatie wordt vaak toegekend wanneer er tijdens het huwelijk sprake was van grote inkomensverschillen. Als dat het geval is, heeft de partij met het hoogste inkomen de plicht om de andere partij (gedeeltelijk) in zijn of haar levensonderhoud te helpen voorzien.

Het staat je vrij om samen met je ex-partner de hoogte van de partneralimentatie zelf te bepalen. Wil je echter zeker zijn dat je ook krijgt waar je recht op heeft, dan is het verstandig om een advocaat in de arm te nemen.

Als de hoogte van de alimentatie in de rechtszaal bepaald wordt, dan zal de rechter naar drie elementen kijken:

1. Welk bedrag heeft de partij die alimentatie gaat ontvangen nodig om in dezelfde levensstandaard als voor de scheiding te bekostigen? 
2. In hoeverre is het voor de partij die alimentatie verlangt mogelijk om zelf inkomen te verdienen? 
3. Wat is de draagkracht van de partij die alimentatie moet gaan betalen? 

Hieronder volgt een rekenvoorbeeld. (Hieraan kunnen geen rechten ontleend worden)

1. Jaap en Carolien gaan scheiden. Jaap heeft altijd het huishouden gedaan en parttime gewerkt, terwijl Carolien een goed betaalde full-time baan heeft.
2. Jaap verdient 1300 euro netto per maand.
3. Carolien verdient 2800 euro netto per maand.
4. De alimentatiebehoefte van Jaap is 1283 euro netto per maand.

Of Jaap dit bedrag ook werkelijk toegekend krijgt door de rechter hangt af van twee vragen: kan Jaap zijn inkomen vergroten en is Carolien draagkrachtig genoeg om het bedrag van 1283 euro per maand aan Jaap te kunnen betalen? Het is aan de rechter om te bepalen of dit het geval is.

Wanneer stopt parnteralimentatie?

De duur van de alimentatieplicht in het geval van partneralimentatie is maximaal 12 jaar. Ben je echter minder dan vijf jaar getrouwd geweest en zijn er geen kinderen van jonger dan 18 bij betrokken, dan is de alimentatieplicht even lang als de duur van het huwelijk.

Partneralimentatie afkopen

In sommige gevallen hebben beide partners er een voorkeur voor om z.s.m. financieel onafhankelijk van elkaar verder te kunnen leven. In dat geval kun je er voor kiezen om de partneralimentatie af te kopen. Dat betekent dat de partner die alimentatieplichtig is een eenmalig bedrag betaalt aan de partner die alimentatiebehoeftig is.

Het is niet mogelijk om kinderalimentatie af te kopen.

De afkoop van partneralimentatie kan op twee manieren gebeuren. De eerste manier van alimentatie afkopen gaat door een geldsom. Dit kan door een groot bedrag over te maken. Maar als jullie een gemeenschappelijke schuld hebben, kan het ook zo zijn dat de partner die alimentatieplichtig is de schuld op zich neemt. In dat geval is de schenking het bedrag wat aan schuld wordt kwijtgescholden.

De tweede wijze waarop je alimenatie kunt afkopen is door een zogenoemde overbedeling. In dat geval mag de partner die alimentatiebehoeftig is de gemeenschappelijke inboedel houden. Bij de verkoop van deze inboedel is de opbrengt voor de partner die alimentatie krijgt. 

De voordelen van het afkopen van alimentatie zijn divers. Voor degene die alimentatie ontvangt is het voordeel dat er over een grote afkoopsom rente kan worden ontvangen. Dit kan bij hele grote bedragen aanzienlijk schelen. Daarnaast is het voordeel dat je niet meer van elkaar afhankelijk bent op financieel gebied.

Dit is tegelijkertijd ook het nadeel van het afkopen van partneralimentatie. Er is daarna namelijk geen mogelijkheid meer tot herziening van de alimentatie. Als je op de ene of andere manier financieel in zwaar weer raakt, is er geen mogelijkheid meer om bij de partner die alimentatie moest betalen nog alimentatie te krijgen.

In principe staat het je vrij om samen met je partner tot een bedrag te komen wat dient als afkoopsom van de partneralimentatie. Toch is het verstandig om een advocaat te laten meekijken naar het voorstel wat jij en je partner op hebben gesteld. Het kan namelijk zijn dat je minder krijgt dan waar je recht op hebt. Ook kan een advocaat je helpen met het juridische ‘dichttimmeren’ van de constructie die jij en je partner op het oog hebben voor de afkoop van de alimentatie.

Belangrijke regels

Wanneer jij en je partner uit elkaar gaan en jullie hebben samen kinderen gekregen, dan moet er in principe altijd kinderalimentatie betaald worden. Mocht de partner die alimentatie moet betalen draagkrachtig zijn, dan kan er eventueel nog partneralimentatie worden toegekend.

Het staat je vrij om samen met je ex-partner de hoogte van de kinderalimentatie te bepalen. Als de kinderen echter minderjarig zijn, dan ben je verplicht om de rechter de door jou gemaakte afspraken te laten controleren op redelijkheid.

Alle afspraken over de toekenning en hoogte van de alimentatie (onafhankelijk van het type alimentatie) worden opgenomen in een echtscheidingsconvenant.

Komen je ex en jij er niet uit over de alimentatie of ben je niet meer in staat zakelijk met elkaar te communiceren? Twijfel dan niet en roep de hulp in van een van onze advocaten. Zodoende krijg je waar je recht op hebt.

Plaats direct je vraag