Aandelenoverdracht of activa/passiva overdracht
Als je een bedrijf wilt aankopen is het allereerst van belang om vast te stellen of je het hele bedrijf wilt aankopen of alleen (een deel van) de activa/passiva.
- Aandelenoverdracht: wanneer er sprake is van een aandelenoverdracht wordt het gehele bedrijf overgenomen. Dit is de variant die ook het meest voorkomt. Een aandelenoverdracht gaat gepaard met een koopovereenkomst, je koopt immers de aandelen. De volgende zaken zijn handig om in ieder geval in de koopovereenkomst op te nemen:
- De prijs van de aandelen (de koopsom)
- De betalingswijze
- De datum van de aandelenoverdracht
- Een regeling omtrent de beëindiging t.a.v. de verkoper
- Een non-concurrentiebeding voor de verkoper
- Een overzicht van alle activiteiten van het bedrijf
- Een geschillenregeling
- Garanties met betrekking tot de financiële positie van het bedrijf
- De mogelijke overdracht van intellectuele eigendomsrechten
- De datum van de overdracht
- Activa/passiva overdracht: wanneer je niet het hele bedrijf wilt overnemen maar alleen interesse hebt in de activa en/of passiva van een bedrijf kan je besluiten om alleen een bepaald deel van het bedrijf te kopen. De huidige eigenaar van de onderneming blijft dan de eigenaar. In overleg met de verkoper kan worden vastgesteld welke delen door jou zullen worden overgenomen. Advies & begeleiding bij aankoop of overname van een bedrijf/BV
Voorbeeld
Je wil een bedrijf starten in de ICT-branche. Het idee en de naam is er alleen de activa (computers, software etc.) en het personeel nog niet. Je komt op het internet het bedrijf Comtech tegen dat te koop staat. Je kan dan in overleg gaan met de eigenaar van Comtech over de mogelijkheden tot overname van de activa en het personeel.
De keuze tussen een aandelenoverdracht of een activa/passiva overdracht is niet alleen een praktisch punt maar heeft ook fiscale gevolgen. Zo betaal je over het bedrag van de verkoop van activa/passiva vennootschapsbelasting en over de verkoop van aandelen inkomstenbelasting in box 2 (25%). Daarbij kan je als koper bij de aankoop van activa/passiva over de goodwill en stille reserves afschrijven. Bij de aankoop van aandelen kan je niet afschrijven op de goodwill en stille reserves.
Hoe bereken je de waarde van een bedrijf?
Om te berekenen hoeveel een bedrijf waard is wordt voornamelijk gekeken naar historische cijfers, hoe het bedrijf het in het verleden heeft gedaan. Wees echter verstandig en kijk ook naar de prognose voor de komende jaren. Wat zijn de verwachtingen en wat is het meerjarenplan van het bedrijf? Wat is de markpositie van het bedrijf?
Omdat waarde een subjectief begrip is doe je er goed aan om je te laten bijstaan door een advocaat met kennis van het ondernemingsrecht. Een advocaat zal een objectieve analyse voor je kunnen maken.
Bedrijf met een grote voorraad overnemen?
Indien het bedrijf dat je wilt overnemen nog een grote voorraad producten heeft zul je goed op moeten letten. Het overnemen van een voorraad kan namelijk (financiële) risico’s met zich meebrengen. Zo zijn sommige producten seizoensgebonden of hebben ze een (beperkte) houdbaarheidsdatum.
Voorbeeld
Floris heeft een melkveehouderij overgekocht van boer Jaap. Bij de melkveehouderij kwam nog een voorraad van 15000 liter melk met een beperkte houdbaarheid. Tijdens de overname heeft Floris voor deze voorraad moeten betalen, het hoort immers bij de activa van de melkveehouderij. Floris heeft er echter niet bij stil gestaan dat de melk nog maar een beperkte tijd houdbaar is en heeft nog geen contracten met supermarkten of andere afnemers gesloten. Er bestaat daardoor een groot risico dat hij de melk niet zal kunnen verkopen wat tot een financieel verlies zal leiden.
(Familie)bedrijf overnemen? Let op klantenbinding!
Sommige bedrijven zijn ontstaan vanuit vaste kringen van familie, relaties en/of kennissen. De klanten van het bedrijf kunnen daardoor sterk gebonden zijn aan de eigenaar van de onderneming. Op het moment dat het bedrijf van eigenaar wisselt bestaat de kans dat de klanten ook weg zullen gaan. De reden waarvoor ze bij dit bedrijf kwamen, de eigenaar, is immers weggevallen. Zoek daarom van tevoren uit met wat voor soort klanten je te maken hebt. Is er inderdaad sprake van sterke klantgebondenheid aan de eigenaar maar wil je alsnog het bedrijf overkopen? Zorg er dan in ieder geval voor dat je een non-concurrentiegeding afspreekt met de verkoper. Zo voorkom je dat de verkoper na de verkoop een soortgelijk bedrijf start onder een andere naam en al jouw klanten wegtrekt.
Stel een intentieovereenkomst op (ook wel letter of intent)
Wanneer je hebt besloten dat je het bedrijf wilt overnemen maar nog niet alle informatie hebt kan je je intentie vastleggen in een letter of intent. Je wederpartij, de verkoper, zal dit ook doen. In de intentieovereenkomst stel je alvast wat afspraken op en ook aan welke voorwaarden moet worden voldaan om te komen tot een definitieve overeenstemming en overname.
Overige relevante zaken bij de aankoop van een bedrijf
Naast de hiervoor genoemde zaken komt er natuurlijk nog meer bij de aankoop van een bedrijf kijken. Denk bijvoorbeeld aan de volgende zaken:
- Neem je ook personeel over?
- Is er productaansprakelijkheid?
- Heeft het bedrijf schulden?
- Zijn er nog lopende contracten?
De genoemde punten zijn niet alles waar je op moet letten. De aankoop van een bedrijf is een complex proces. Om te voorkomen dat zaken worden vergeten kan je een advocaat inschakelen om je te begeleiden en te adviseren. Ook is een advocaat van belang bij de uitvoering van een due diligence onderzoek. Bij een due diligence onderzoek wordt nagegaan of de onderneming wel zo is als voorgespiegeld en of er geen zaken worden achtergehouden.
Tot slot: begin op tijd met het opstellen van een plan voor de aankoop van het bedrijf
De aankoop van een bedrijf kost tijd. Zoals je hierboven hebt gelezen zijn er verschillende zaken waar op gelet moet worden of die berekend moeten worden. Neem daarom de tijd om het proces rustig aan te pakken en stel geen onrealistische deadlines. Uiteindelijk zul je meer profijt hebben van een aankoop die wat langer heeft gekost maar waar alle zaken goed geregeld zijn dan van een aankoop die snel tot stand is gekomen maar waar later bij blijkt dat er nog allerlei haken en ogen aan zitten.
Het in de hand nemen van een advocaat zal als meerwaarde hebben dat het proces zal versoepelen waardoor het minder tijd in beslag hoeft te nemen. Daarbij kan voorkomen worden dat belangrijke zaken worden vergeten of dat de overeenkomst juridisch ongeldig wordt verklaard.