Jaarlijks gaan er zo’n 5.000 bedrijven failliet. Er worden echter veel meer faillissementen aangevraagd. Een faillissement aanvragen wordt bijvoorbeeld gebruikt als pressiemiddel bij wanbetaling. Omdat een faillissementsaanvraag weer ingetrokken kan worden, is het een makkelijk middel om druk uit te oefenen. Afhankelijk van de situatie en complexiteit kan de procedure van het faillissement een paar maanden tot een paar jaar in beslag nemen. Je kan op twee manieren met faillissement te maken krijgen: een afnemer, leverancier of debiteur gaat failliet, of het faillissement van je eigen bedrijf.

Wil jij een vraag over faillissement stellen aan één van onze advocaten? Klik dan hier. »»

 

Hoe gaat een bedrijf failliet? Wat is faillissement eigenlijk?

Faillissement of insolventie betekent dat een bedrijf of onderneming niet meer in staat is om aan de financiële verplichtingen te voldoen. Een bedrijf maakt dan logischerwijs keuzes: welke vorderingen worden wel voldaan en welke niet? Er blijven op die manier dus vorderingen onbetaald.

Voorbeeld
Bedrijf A uit Rotterdam heeft goederen ingekocht bij bedrijf B in Eindhoven. Bedrijf A heeft de goederen ontvangen en moet bedrijf B nog betalen. De betaling blijft uit en bedrijf A kan ook niet meer aan de financiële verplichting voldoen.

Wie kan er failliet worden verklaard?

Niet alleen een onderneming (bijvoorbeeld een BV of een NV) kan failliet worden verklaard, maar ook een privépersoon (bijvoorbeeld via een eenmanszaak). Zie voor meer informatie over de verschillende rechtsvormen het artikel ondernemingsrecht – rechtsvormen. Wanneer een onderneming failliet wordt verklaard, wordt de bestuurder of eigenaar niet failliet verklaard. Dit wil niet zeggen dat een bestuurder niet aansprakelijk kan zijn voor het faillissementstekort. 

Voorbeeld
Omdat bedrijf A niet meer aan de financiële verplichtingen kan voldoen, wordt het faillissement aangevraagd van bedrijf A. De bestuurder van bedrijf A, meneer X, is in principe niet persoonlijk failliet. Op het moment dat meneer X zijn taak als bestuurder onbehoorlijk heeft vervuld, kan hij wel aansprakelijk worden gesteld voor het faillissementstekort.

Wie vraagt het faillissement aan?

De rechter verklaart op aanvraag ondernemingen of personen failliet. Het aanvragen van een faillissement kan door vier partijen worden gedaan:

1. Door de schuldenaar zelf 
2. Door de schuldeiser(s). Dit kan alleen als er nog minstens twee vorderingen openstaan
3. Door het Openbaar Ministerie als er sprake is van redenen van openbaar belang
4. Door de rechtbank op basis van de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP)

Een van de bovenstaande partijen vraagt het faillissement aan bij de rechtbank in de regio waar de schuldenaar is gevestigd. De rechter wijst vervolgens een curator aan en benoemt een lid van de rechtbank tot rechter-commissaris in het faillissement. De curator is meestal een advocaat die is gespecialiseerd in het faillissementsrecht. Bij grote faillissementen is het mogelijk dat de rechtbank meerdere curatoren aanstelt.

Voorbeeld
Bedrijf A is niet meer in staat om alle leveranciers te betalen. De bestuurder van bedrijf A, meneer Y, realiseert zich dat het zo niet verder kan. Het bedrijf is niet winstgevend en openstaande vorderingen kunnen niet meer worden voldaan. Meneer Y vraagt het faillissement van bedrijf A aan.

Hoe vraag ik faillissement aan?

Als je je eigen faillissement wil aanvragen, kan dit door middel van het formulier ‘eigen aangifte faillietverklaring’. Dit formulier vul je in en stuur je naar de rechtbank. Je bent dan “verzoeker van het faillissement”. Binnen een paar dagen krijg je het verzoek van de rechtbank voor de zitting, jouw zaak wordt dan mondeling behandeld. De zitting is niet openbaar en tijdens deze zitting worden geen getuigen gehoord. De rechter zal meestal meteen uitspraak doen. Als het niet mogelijk is om meteen uitspraak te doen, dan doet de rechter binnen 8 dagen uitspraak doen.

Op het moment dat jij schuldeiser bent en het faillissement van een debiteur wil aanvragen, moet dit via tussenkomst van een advocaat. De advocaat doet dit via een verzoekschrift bij de rechtbank. De rechter zal een zitting bijeenroepen om de zaak te beoordelen. De kosten voor het aanvragen van het faillissement zijn in principe voor de aanvrager. Als het faillissement wordt uitgesproken, dan kunnen (wanneer mogelijk) de aanvraagkosten betaald worden uit de boedel. Om als schuldeiser faillissement aan te vragen, moet er zijn voldaan aan twee voorwaarden:

1. Naast de aanvrager van het faillissement, moet er nog een schuldeiser zijn die een vordering heeft op de schuldenaar
2. De schuldenaar moet zijn opgehouden met betalen

Voorbeeld
Bedrijf A werkt al geruime tijd samen met bedrijf B. Bedrijf B weigert de laatste tijd structureel om de openstaande rekeningen te betalen. Bedrijf A weet dat bedrijf B ook niet meer aan bedrijf C betaald. Bedrijf A besluit het faillissement van bedrijf B aan te vragen. Er is voldaan aan de twee bovenstaande voorwaarden. Een advocaat dient het verzoekschrift in en bedrijf B wordt failliet verklaard.

Wil jij het faillissement aanvragen van een schuldeiser van jouw bedrijf? Dan heb je een advocaat nodig die dit voor jou doet! Zonder advocaat kan je het faillissement niet aanvragen. Klik hier om meteen een advocaat in te schakelen.

Welke rechten en plichten heb ik tijdens het faillissement?

Op het moment dat jij of je bedrijf failliet gaat heb je verschillende rechten en plichten. Je hebt de verplichting om de curator en de rechter-commissaris alle benodigde informatie te verstrekken die zij nodig hebben. Denk hierbij aan de waarde van je bezittingen. Tijdens het faillissement mag je geen schulden aflossen en je mag geen overeenkomsten aangaan. Je bent namelijk niet meer handelingsbevoegd. Je bent en blijft echter verantwoordelijk voor je bedrijfsadministratie. De curator zal deze natuurlijk wel willen inzien. Dat je verantwoordelijk bent voor je bedrijfsadministratie, betekent dat je nog steeds verantwoordelijk bent voor het indienen van de belastingaangiftes.

Voorbeeld
Bedrijf A is failliet verklaard, dus bestuurder Y is handelingsonbevoegd verklaard. De curator die is aangesteld is wel handelingsbevoegd. Bestuurder Y was vlak voor de faillietverklaring nog bezig met het sluiten van een overeenkomst. Doordat bedrijf A failliet is verklaard, mag bestuurder Y de overeenkomst niet meer sluiten.

Wat is de rol van de curator bij faillissement?

De (rechts)persoon die in staat van faillissement is verklaard, verliest de beschikking en het beheer over het vermogen. De (rechts)persoon wordt dan handelingsonbevoegd verklaard. De curator is daarentegen vanaf het moment van faillietverklaring als enige handelingsbevoegd. De curator maakt een overzicht en beschrijving van alle winst en schulden van de onderneming. Naast de interne taken, zal de curator het vonnis van de rechtbank met betrekking tot de faillietverklaring ook openbaar maken door registratie (bijvoorbeeld bij de Kamer van Koophandel) en het plaatsen van een uittreksel van faillietverklaring in de Staatscourant. Zo kunnen partijen die verder niet bij het faillissement betrokken zijn, maar wel nog vorderingen hebben op de gefailleerde (rechts)persoon, op de hoogte worden gesteld van het faillissement en hun vordering indienen bij de curator. De curator buigt zich ook over de vraag of bestuurders aansprakelijk kunnen worden gesteld voor het faillissementstekort.

Voorbeeld
Bedrijf A is failliet verklaard. Er is een curator aangesteld. De curator zorgt er bijvoorbeeld voor dat dat er een schuldenlijst wordt opgesteld, dat de faillietverklaring openbaar wordt gemaakt en dat een uittreksel van het faillissement wordt geplaatst in de Staatscourant.

Wat is de rol van de rechter-commissaris bij faillissement?

De rechter-commissaris wordt aangewezen door de rechter. De rechter-commissaris houdt toezicht op het hele proces bij faillissement. Denk hierbij aan het vereffenen van de boedel, maar ook de handelingen van de curator. Wanneer nodig mag de rechter-commissaris getuigen oproepen en horen. Het kan zo zijn dat de curator toestemming moet krijgen van de rechter-commissaris bij het verrichten van bepaalde handelingen. Denk hierbij aan de verkoop van goederen uit de boedel en het beëindigen van arbeidsovereenkomsten en huurovereenkomsten. Stel dat jij het niet eens bent met de toestemming die de rechter-commissaris heeft gegeven aan de curator, dan kan je hiertegen in beroep. Let op! Als de rechter-commissaris de curator toestemming heeft gegeven voor een bepaalde rechtshandeling, dan heb je 5 dagen om hoger beroep in te stellen bij de rechtbank. Dit is een hele korte termijn. Wanneer je in hoger beroep wil gaan heb je een advocaat nodig. De advocaat kan je niet alleen helpen bij de vraag of het instellen van hoger beroep zin heeft in jouw situatie, maar ook uitzoeken wat de consequenties voor jou zijn al het hoger beroep niet slaagt. De juiste advocaat vergroot je kans op een succesvol hoger beroep. 

Voorbeeld
Restaurant het Hopje in Utrecht is in staat van faillissement verklaard. Zowel de curator als de rechter-commissaris zijn aangewezen door de rechtbank. Het restaurant heeft drie personeelsleden die op 15 februari 2021 door de curator worden ontslagen. Hiervoor is toestemming gekregen van de rechter-commissaris. Het personeel is het hier niet mee eens en kunnen dus tot 20 februari 2021 beroep instellen hiertegen.

Wat gebeurt er met de inkomsten van mijn onderneming als ik failliet word verklaard?

De boedel (alles wat de (rechts)persoon bezit) is dus in beheer van de curator. Inkomsten die binnenkomen nadat de curator is aangesteld, worden in principe bij de boedel gevoegd. Het kan zijn dat de curator met de schuldenaars afspraken maakt over de bedragen die nog betaald moeten worden aan de gefailleerde onderneming. Heb jij een eenmanszaak en ben je failliet verklaard? Een gedeelte van je inkomen en je eerste levensbehoeften kunnen niet tot het faillissement worden gerekend.

Hoe wordt alles wat in de boedel zit verdeeld? Wat is de rangorde van schuldeisers?

Zoals hiervoor benoemd, is de curator verantwoordelijk voor het verdelen van de boedel. Bij het verdelen van de inhoud van de boedel wordt een bepaalde rangorde aangehouden. De volgorde is als volgt:

1. Boedelvorderingen
2. Preferente vorderingen
3. Concurrente vorderingen

De boedelschulden of boedelvorderingen worden als eerst betaald. Dit zijn de kosten die ontstaan tijdens het faillissement. Hieronder valt bijvoorbeeld het salaris van de curator. Wat daarna overblijft wordt eerst uitbetaald aan preferente schuldeisers. Dit zijn de schuldeisers die “voor” de gewone schuldeisers gaan. Denk hierbij aan de Belastingdienst en het UWV. Ook de aanvraagkosten van het faillissement, belastingen en premies vallen onder de ‘preferente vorderingen’. De laatste categorie zijn de concurrente schuldeisers. Deze schuldeisers hebben geen voorrang. Alleen als er geld overblijft worden deze schuldeisers terugbetaald.

Voorbeeld
Bedrijf A is failliet en heeft verschillende schuldeisers. Er staat nog een vordering open van de twee leveranciers en de Belastingdienst. Eerst zal de vordering aan de Belastingdienst worden voldaan, en dan pas aan de twee leveranciers. De Belastingdienst is een preferente schuldeiser en de leveranciers zijn concurrente schuldeisers.

Wat gebeurt er als ik niet wil meewerken aan mijn eigen faillissement?

Als jij of je bedrijf failliet gaat, ben jij als schuldenaar verplicht om op elke mogelijke manier medewerking te verlenen aan de curator. Je hebt helaas dus niet heel veel te willen. Op het moment dat jij tegenwerkt, kan de curator dwangmaatregelen treffen. Zo kunnen handelingen die je hebt verricht vlak voor het faillissement ongedaan gemaakt worden. Om de faillissementsprocedure zo soepel en snel mogelijk te laten verlopen, is het ten zeerste aan te raden om de curator te helpen waar mogelijk.

Voorbeeld
Het faillissement van bedrijf B is aangevraagd door zijn schuldeisers. De bestuurder van bedrijf B, mevrouw C, wil niet meewerken aan het faillissement. De aangestelde curator besluit daarom om dwangmaatregelen te nemen.

Kan een faillissementsaanvraag als incassomiddel dienen?

Dat kan! Op het moment dat je een onderneming hebt en een debiteur wil de vordering niet betalen, dan kan het aanvragen van het faillissement een mogelijkheid zijn om druk uit te oefenen op de debiteur. Een debiteur wil natuurlijk graag voorkomen dat hij failliet gaat, en zal daarom in de meeste gevallen de vordering betalen. Op het moment dat de debiteur helemaal geen mogelijkheden meer heeft om te betalen, zal het faillissement dus doorgezet worden. Zoals hierboven uitgelegd, is voor faillissementsaanvraag wel nodig dat er 2 openstaande vorderingen zijn. Jij moet alleen aannemelijk maken dat er, naast jouw vordering, nog een vordering openstaat.

Voorbeeld
Bedrijf A krijgt nog geld van bedrijf B. Bedrijf A heeft al meerdere malen schriftelijk gevraagd om het geld. Bedrijf B weigert structureel om te betalen. Bedrijf A besluit het faillissement van bedrijf B aan te vragen, nu bedrijf A weet dat bedrijf C ook nog geld krijgt van bedrijf B. Bedrijf A oefent zo extreem veel druk uit op bedrijf B.

Kan een bedrijf na faillissement ook worden doorgestart?

Tijdens het faillissement probeert de curator zoveel mogelijk geld te verzamelen om alle schuldeisers te betalen. Zoals eerder uitgelegd wordt de boedelvordering eerst betaald en daarna de preferente en concurrente vorderingen. De curator zal zoveel mogelijk verkopen om zoveel mogelijk geld binnen te halen om zo alle schuldeisers te betalen. Een doorstart kan worden gerealiseerd door derden, aandeelhouders en het bestuur. De partij die de doorstart wil realiseren, biedt de curator een prijs voor alle activa die zij willen hebben. Denk hierbij aan de voorraden, inventaris maar ook de goodwill (bijvoorbeeld het klantenbestand). Ook kiest deze partij welk personeelsleden ze ‘mee willen nemen’. Let op! De regels die gelden bij een overgang van onderneming (zie het artikel arbeidsrecht – overgang van onderneming) gelden niet tijdens faillissement.

Waar kan een advocaat mij bij helpen bij faillissement?

Een advocaat kan je op verschillende manieren goed bijstaan voor, tijdens en na faillissement. Om faillissement van een schuldeiser van je bedrijf aan te vragen, heb je een advocaat nodig. Ook wanneer jouw bedrijf failliet wordt verklaard is het verstandig om advies te vragen aan een advocaat. Ziet het ernaar uit dat jouw bedrijf failliet gaat? Het tijdig inschakelen van een advocaat kan zorgen voor beperking van de schade. Ook kan een advocaat voordat het faillissement is uitgesproken al kijken naar de mogelijkheden voor een doorstart na het faillissement, dit wordt ‘pre-pack’ genoemd.
Tevens heb je voor sommige onderdelen tijdens het proces een advocaat nodig: zo moet een advocaat hoger beroep voor jou instellen wanneer je het niet eens bent met de gegeven toestemming voor bepaalde rechtshandelingen.

Zie ook:  

• Curator
• Executiegeschillen
• Faillissement
• Financiële Herstructurering
• Openbare Veiling en Verkoop
• Schuldeiser
• Schuldenaar
• Surseance van betaling
• Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp)
• Overig

Heb jij een advocaat nodig die jou kan bijstaan voor, tijdens of na faillissement?

Wij hebben in faillissementsrecht gespecialiseerde advocaten die jou de juiste hulp kunnen bieden. Klik hier! »»