Wanneer is er sprake van een overtreding van het milieustrafrecht en wanneer niet? En is het van belang om een advocaat op de zaak te zetten?

Plaats direct je vraag

Milieustrafrecht en advocaat

Zodra je verdacht wordt van het plegen van een milieustrafrechtelijk delict, is het van belang een advocaat in te schakelen. Het milieustrafrecht onderscheidt zich van het gewone strafrecht doordat het een economisch recht bevat. Een milieudelict wordt vaak gepleegd met als doel geld besparen of verdienen.

Voorbeeld
B.V. Bedrijf X besluit om de dichtstbijzijnde rivier te gebruiken om hun afvalstoffen in te dumpen. Ze zijn zich er echter niet van bewust dat hun afvalstoffen zeer schadelijk zijn voor landbouwgrond. De landbouwgebieden rondom de rivier beginnen na een tijdje te kampen met een minimale oogst, uitgedroogde grond en rotte groenten. De boeren beginnen te klagen en al snel is de oorzaak gevonden. De rivier mondt een paar kilometer verderop uit, waardoor de schade beperkt is.

Dit is een duidelijk voorbeeld waarbij het bedrijf waarschijnlijk bestraft zal worden en de schade dient te vergoeden. De eigenaar en/of bestuurder zal aansprakelijk worden gesteld voor de schade die het bedrijf heeft verricht.

Het melden van een milieudelict

Het is mogelijk dat jij niet de persoon bent die het milieudelict pleegt, maar wel dat je delict gepleegd hebt zien worden of slachtoffer bent geworden. In dat soort gevallen wil je natuurlijk melding maken van dit strafbare feit. Wanneer en waar moet je dat doen?

Voordat je een melding kunt maken moet je jezelf de volgende vragen stellen:

1. Betreft het een potentieel milieubedreigend voorval?
2. Is het mogelijk dat het milieu schade heeft geleden door het voorval?
3. Betreft het een lekkage/emissie?
4. Betreft het een brand waarbij mogelijk schadelijke stoffen zijn vrijgekomen?
5. Is er sprake van geluidshinder?

Als het antwoord op een van deze vragen bevestigend luidt, kun je aannemen dat je een melding kunt maken bij de gemeente. De gemeente zal dan de politie inschakelen zodat zij een visuele inspectie uitvoeren bij de persoon/bedrijf waarbij het milieu-incident gesignaleerd is.

Voorbeelden die in de meeste gevallen als strafbaar feit worden aangemerkt zijn:

• Geluidsoverlast
• Achterlaten van (huis)vuil op straat
• Illegaal vuurwerk bezitten
• In bezit hebben (of willen verkopen) van bedreigde dier- en plantensoorten
• Stropen van dieren
• Illegale bomenkap
• (Illegale) asbestverwijdering
• Chemisch afval lozen op bodem of in (grond)water (door bijvoorbeeld gevelreiniging)
• Afval storten/verbranden
• Storten van gier in sloten

Op het moment dat je bekend bent met het strafbare feit kun je het beste, net zoals in andere strafrechtzaken, de politie inschakelen. Zij hebben als taak om een strafbaar feit op te lossen. Een milieudelict is vaak groot en bereikt veel mensen, maar dat maakt het melden niet anders. Bel zo snel mogelijk, zodat de gevolgen misschien nog beperkt kunnen worden. Je kunt altijd het verzoek doen er een anonieme melding van te maken.

Boete bij een milieudelict

De milieupolitie heeft de bevoegdheid om, indien nodig, een proces-verbaal uit te schrijven. De kleine overtredingen worden afgedaan met een (bestuurlijke) boete. Dit valt onder het bestuursrecht. Een verkeersdelict wordt beschouwd als een overtreding op het moment dat er geen opzet in het spel is. Echter is een boete niet het enige middel waarmee een milieudelict bestraft kan worden.

Er kan ook een werkstraf of zelfs een gevangenisstraf opgelegd worden. Een gevangenisstraf wordt enkel opgelegd bij misdrijven, dus met opzet verrichtte handelingen. Indien het om een zwaarder delict gaat, kunnen er ook bijkomende straffen worden opgelegd.

Voorbeeld
Als het over minder ernstige misdrijven gaat, zoals het weggooien van afval of geluidsoverlast door particulieren, dan kun je een geldboete als straf verwachten. Echter betreft het vaak geen particulieren en gaan de zaken over grote bedrijven. Een voorbeeld is de zaak Shell-Nigeria. Hierin heeft Nigeria heeft Shell aangeklaagd, omdat ze een dochterbedrijf van Shell verdenken van het veroorzaken van olielekkages. Hierdoor zijn akkers en visvijvers van boeren onbruikbaar geworden. Het is mogelijk dat een bijkomende straf in deze situatie wordt opgelegd. Het dochterbedrijf zou dan waarschijnlijk tijdelijk gesloten worden om nog meer schade te voorkomen. Herstel lijkt onmogelijk, dus zal er schadevergoeding door de Nigeriaanse boeren worden gevorderd.

Aangezien de gevolgen in het milieustrafrecht vaak vergaand zijn, kun je ook hogere straffen verwachten. De overheid beschouwd milieudelicten meestal als ernstig. 

Sancties bij milieudelicten

Uit bovenstaande blijkt dat er in veel gevallen een boete zal worden opgelegd. Echter kan het Openbaar Ministerie ook van vervolging afzien, te weten buitengerechtelijke afdoening. Dan wordt er wel een sanctie opgelegd, maar zonder een vervolging. Daarnaast is nog een mogelijkheid om te schikken. Deze sanctie wordt meestal ingezet voor bedrijven waarbij wordt verzocht om een fiks bedrag terug te betalen, omdat ze voordeel van het strafbare feit hebben gehad.

Bedenk in het voorbeeld van Nigeria en Shell dat Shell veel kosten heeft bespaard door de het strafbare feit dat ze gepleegd hebben, dan zou het dus in een schikking mogelijk zijn dat ze alleen een schadevergoeding betalen, maar niet ook nog het voordeel moet terug betalen.

Vereniging voor milieurecht

De Vereniging voor milieurecht (VMR) heeft als doel om zich in te zetten voor meer belangstelling voor het milieu te wekken. Daarnaast richt zij zich ook op de uitoefening van het milieurecht. Zij richten zich op het milieuhygiënerecht en het recht op bescherming van natuur en landschap. Door deze vereniging worden grote ontwikkelingen besproken binnen het juridisch kader. Hier zijn ook verscheidene advocaten bij aangesloten. Vanwege dit brede netwerk, blijven advocaten ook op de hoogte van de ontwikkelingen en veranderingen binnen het milieurecht.

Wat doet de overheid aan milieu?

De overheid staat voor de bescherming van het milieu door de beschermende maatregelen die in de wet zijn opgenomen. Deze beschermen het milieu op het gebied van verontreiniging van bodem, lucht en water. Daarnaast zijn natuurlijke grondstoffen schaars, dus de overheid ziet toe op de controle van het overmatige gebruik hiervan. De controle wordt uitgevoerd door de Inspectiedienst Leefomgeving en Transport van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Zij zullen bedrijven ook inspecteren of ze de juiste regels omtrent deze onderwerpen opvolgen.

Op lokaal niveau is deze taak voor de milieudienst van de gemeente. Zij heeft de bevoegdheid om vergunningen te verlenen. Aangezien je alleen handelingen mag verrichten als je er een vergunning voor hebt, volgt logischerwijs een straf op het verrichten van handelingen zonder vergunning. Dit is de reden dat de milieudienst zijn taak uitoefent in samenwerking met de milieupolitie.

Politie binnen milieukwesties

Milieudelicten hebben tot op heden meestal niet de prioriteit bij de reguliere politiediensten. Echter, hier wil men verandering in brengen. De politie besteedt vandaag de dag op drie niveaus aandacht aan milieudelicten:

1. Eenvoudige delicten, zoals zwerfvuil, afval lozen in wateren, verbranden van afval en geluidsoverlast. Iedere politiefunctionaris kan hiertegen optreden;
2. Middelzware delicten, zoals het illegaal dumpen van afval, het in bezit hebben van bedreigde dier- en plantensoorten, en handel in illegaal vuurwerk. Milieurechercheurs verrichten zelfstandig onderzoek naar het delict;
3. Zwaardere delicten. Hierbij werkt de politie samen met andere opsporingsdiensten of ministeries. Zware milieudelicten zijn vaak nauw verbonden met delicten als fraude, oplichting en valsheid in geschrifte.

Het opsporen en bestrijden van (middel)zware milieucriminaliteit gebeurt door een Regionaal Milieuteam. Ook is er een landelijke recherche die zich bezighoudt met (inter)nationale milieumisdaden.

Een samenwerking geschiedt met onder meer:

• Douane
• Gemeentes
• Inspectie Leefomgeving en Transport
• Ministerie van Infrastructuur en Milieu
• Ministerie van Veiligheid en Justitie
• Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit
• Provinciale staten
• Waterschappen

Opsporing van milieudelicten

De politie speelt een rol, maar tevens worden opsporingsambtenaren ingezet. Dit zijn politieagenten of hulpofficieren. Zij hebben de mogelijkheden om woningen of bedrijfsruimten te doorzoeken, monsters te nemen, etc.

Plaats opdracht