Zoals je in deze voorbeelden ziet kun je als slachtoffer betrokken raken of jij bent de persoon die het ongeval heeft veroorzaakt. Wat kun je na een ongeval verwachten? Kan een advocaat iets voor je doen?

Plaats opdracht

Waarom een advocaat bij een verkeersongeluk?

Een verkeersongeval wordt beschouwd als een ernstig misdrijf. Het ligt natuurlijk aan de situatie, maar vooral bij het aanrijden van een fietser door een auto kan er  veel op het spel staan. Een fietser wordt door de wet stevig beschermd, dus waarschijnlijk zal dit voor de bestuurder van de auto juridische gevolgen hebben. Ook voor het slachtoffer op de fiets is het van belang om te weten wat je kunt doen. Voor de bestuurder kan een advocaat het verschil tussen wel of geen gevangenisstraf betekenen. Daarnaast spelen er veel juridische begrippen als ‘schuld’ of ‘roekeloosheid’. Als een rechter over roekeloosheid spreekt bij een beschuldiging, dan zal dit in juridische zin betekenen dat je straf hoger zal zijn. Een advocaat kan hierop inspelen tijdens zijn pleidooi, met juist als doel een strafverlaging. Tot slot kan een advocaat je helpen, omdat hij bekend is met de nieuwste ontwikkelingen binnen het verkeersrecht.

Welk recht is van toepassing bij een verkeersongeval?

Zodra je veroorzaker bent van een ongeval waarbij sprake is van ernstige gevolgen, dan word je beschuldigd op grond van artikel 6 Wegenverkeerswet. De politie heeft het recht om de verdachte aan te houden en mee te nemen naar het politiebureau. Hier kun je gehoord worden in verband met het strafrechtelijke onderzoek. Een advocaat weet welke vragen je kunt verwachten. Het is dus raadzaam om voorafgaand aan het verhoor een advocaat in te schakelen. Hij of zij kan je adviseren en voorbereiden met betrekking tot het verhoor. Een van de mogelijkheden is een beroep op je zwijgrecht, dat als het goed is ook door de politie als optie is gegeven.

De gerechtelijke procedure

Een strafrechtelijke procedure volgt niet altijd nadat een ongeluk heeft plaatsgevonden. Het strafrechtelijk vervolgen van de veroorzaker van het ongeval gebeurt in de meeste gevallen pas wanneer de gevolgen als ernstig beschouwd kunnen worden. Indien er twee auto’s met lage snelheid tegen elkaar botsen omdat de remweg langer bleek te zijn dan gedacht, zal dit vaak enkel tot schade aan de auto leiden. De kans is groot dat de situatie opgelost wordt nadat de verzekeringspapieren zijn ingevuld.

Na het verkeersongeluk

Indien er een aanrijding heeft plaatsgevonden waarbij sprake is van (zwaar) letsel of zelfs een dodelijke afloop, dan zal er in eerste instantie een strafrechterlijkonderzoek plaatsvinden. Dit wordt verricht door de politie. Het onderzoek bestaat uit een getuigenverhoor, technisch onderzoek van sporen en indien mogelijk een verhoor van de betrokkenen. De resultaten die uit het onderzoek volgen, worden in een proces-verbaal vastgelegd. De officier van justitie zal dit rapport ontvangen, en beoordelen of de veroorzaker van het ongeluk strafrechtelijk vervolgd moet worden. Dit beoordeelt hij door zich af te vragen of de veroorzaker enig verwijt treft ten aanzien het letsel/dood dat het ongeluk als gevolg heeft gehad. Indien dit het geval is, zal de veroorzaker thuis een dagvaarding ontvangen. Deze dagvaarding dient altijd persoonlijk overhandigd te worden; en betreft een oproep om voor de strafrechter te verschijnen.

De dagvaarding

Zodra je een dagvaarding ontvangt, zal het volgende voor jou van belang zijn:

1. Bewijzen op grond waarvan je verdacht wordt;
2. De bewijzen waarover de tegenpartij beschikt;
3. Waarom je als gedaagde wordt aangesproken.

Vooral punt 1 is vaak ingewikkeld. Neem, als voorbeeld, een ongeluk met zwaar letsel als gevolg. De veroorzaker kan dan vervolgd worden op grond van artikel 6 EVRM (Europees Verdrag Rechten van de Mens). In de dagvaarding zal het volgende beschreven staan:

‘zich zodanig roekeloos en/of zeer althans aanmerkelijk onvoorzichtig en/of onoplettend en/of onachtzaam en/of onoordeelkundig heeft gedragen dat een aan zijn schuld te wijten verkeersongeval heeft plaatsgevonden waardoor X werd gedood, althans zwaar lichamelijk letsel werd toegebracht, althans zodanig lichamelijk letsel dat daaruit tijdelijke ziekte of verhindering in de uitoefening van de normale bezigheden is ontstaan.’

Inhoudelijk oordeel van de rechter

De vaagheid die in de omschrijving wordt aangebracht door de begrippen ‘en/of’ te gebruiken, biedt de rechter de mogelijkheid binnen een breed kader te oordelen. Indien iemand zich roekeloos, aanmerkelijk onvoorzichtig, onoplettend, onachtzaam of onoordeelkundig heeft gedragen, zal de straf hoger zijn dan wanneer dit allemaal niet bewezen kan worden. Een advocaat zal zoveel mogelijk bewijs proberen te verzamelen, waaruit blijkt dat je zo min mogelijk schuld hebt aan het ontstaan van de gevolgen van het ongeluk. Een voorbeeld waaruit blijkt dat er voldaan is aan een van deze begrippen heeft plaatsgevonden, is spookrijden.

Voorbeeld
Jan heeft twee dagen geleden zijn 83ste verjaardag met zijn familie gevierd. Ondanks zijn leeftijd bleek hij een jaar geleden nog fit genoeg om zijn rijbewijs verlengd te krijgen. Echter is zijn psychische gezondheid in dat jaar snel achteruit gegaan. Op een avond besluit hij zijn dochter te bezoeken die een stad verder woont. Hij stapt in de auto en rijdt de snelweg op. Echter heeft hij niet door dat hij een afslag te vroeg heeft genomen en kijkt niet goed naar het rode ronde bord met de witte balk in het midden. Hij rijdt door in de veronderstelling dat hij aan de juiste kant de snelweg oprijdt. De oprit van de snelweg loopt in een bocht en Jan kan niet zien dat iemand met hoge snelheid nadert. Halverwege de bocht botsen de auto’s frontaal op elkaar. De tegenligger wordt naar het ziekenhuis gebracht met zwaar lichamelijk letsel. Jan komt er gelukkig vanaf met een gebroken been en een paar kneuzingen.

Jan heeft alle borden gemist, en ook het feit dat hij de verkeerde afslag had genomen. Hij is onoplettend geweest op het moment dat hij de eigenlijke afrit opreed. Op grond daarvan zal de rechter wellicht besluiten dat Jan schuld heeft omdat hij zich onachtzaam en onoplettend heeft gedragen. De strafrechter zal dit besluit nemen aan de hand van alle omstandigheden en feiten.

Een advocaat kan Jan helpen, onder meer door duidelijk te maken dat Jan’s psychische gezondheid ernstig achteruit is gegaan. Deze persoonlijke omstandigheid van Jan kan een verschil bij de strafmaat maken. Zo zal er bij een onoplettendheid of onachtzaamheid een lichtere straf worden opgelegd. Stel dat er geen psychische omstandigheden waren of je kunt het niet aantonen, dan kan de rechter bijvoorbeeld ook beoordelen dat Jan roekeloos heeft gereden. Dit wordt vaak als grove verkeersfout gezien, waarbij de strafmaat hoger ligt. 

Straffen bij het veroorzaken van een verkeersongeval

Straffen worden in het verkeersstrafrecht aan de hand van een bepaalde maatstaf beoordeeld. Vooral artikel 6 Wegenverkeerswet is hierbij van belang. De rechter zal de mate van schuld en de ernst van het gevolg beoordelen. Daarnaast zal hij beoordelen hoe een en ander zich tot elkaar verhoudt, de causaliteit. Uiteindelijk zal een straf worden opgelegd die voor de specifieke situatie geschikt wordt geacht.

Boete na aanrijding met letsel

Bij een verkeersovertreding als fout parkeren, een snelheidsovertreding of door rood rijden, zal een boete opgelegd worden. Hoe hoog deze boete is, wordt elk jaar opnieuw vastgesteld. Dit zijn, bij de genoemde voorbeelden, vaste bedragen zodat jij als verkeersdeelnemer weet waar je aan toe bent. Anders is het als jij een overtreding begaat die resulteert in een ongeluk met letsel.

Het is altijd mogelijk om een geldboete op te leggen. In de volgde situaties heeft de rechter de mogelijkheid om voor een boete te kiezen:

1. Er is iemand overleden bij een ongeval: maximale geldboete van €81.000,-;
2. Er heeft ernstig lichamelijk letsel opgetreden: maximale geldboete van €20.250,-;
3. Een verkeersovertreding met schuld: maximaal €1000,- .

Dood door schuld

Om te bepalen of er sprake is van dood door schuld, houdt het recht zich aan specifieke criteria die voortvloeien uit artikel 6 Wegenverkeerswet. Zo wordt als eerste bepaald of iemand een 'normadressaat' is. Hieronder wordt de persoon die de dagvaarding ontvangt verstaan, dus de persoon die betrokken is geweest bij het ongeval en als verdachte wordt beschouwd. Er moet ook sprake zijn geweest van een verkeersongeval. Daarbij moet, zo verklaart de titel al, de verdachte schuld hebben en zich roekeloos hebben gedragen. Zijn gedraging moet zwaar lichamelijk letsel bij het slachtoffer hebben veroorzaakt. Het slachtoffer moet ten gevolge hiervan zijn verhinderd in zijn normale bezigheden. Tot slot moet er voldaan zijn aan het vereiste van strafverzwarende omstandigheden. 

Is aan bovenstaande voldaan, dan zal de verdachte worden veroordeeld voor dood door schuld. Echter vereisen sommige begrippen invulling door de rechter. Vooral het begrip ‘schuld’ is complex. In een arrest uit 2004 is de maatstaf bepaald voor de interpretatie van dit begrip. Echter is deze maatstaf erg breed en vaag. Een advocaat kan je hierover meer uitleg geven, want hiervoor is gedegen kennis van - jurisprudentie over het - verkeersstrafrecht benodigd. De rechter zal schatten wat de aard en ernst van de gedraging van verdachte is. Hij beoordeelt dit door te kijken naar het geheel van gedragingen en alle overige omstandigheden. Om een duidelijk beeld te schetsen van de gedraging, moet je bij een advocaat zijn. 

Voorbeeld
Verdachte zat samen met een vriendin in de auto. Op het moment dat zij als bestuurder haar sigaret weggooit, kijkt ze deze na. Op dat moment roept de vriendin die naast haar zit als passagier; ‘kijk uit!’. De rechter bepaalt dat verdachte als schrikreactie aan het stuur heeft getrokken en dat daarmee niet gesproken kan worden van schuld. Deze actie resulteerde in een ongeluk tegen een boom. De verdachte is vrijgesproken.

De rechter achtte de schuld van verdachte in het voorbeeld niet 'aanmerkelijk'. Met andere woorden: de verdachte valt geen verwijt te maken over de oorzaak van het ongeval. De gevolgen zijn hierbij niet van belang, de verdachte wordt vrijgesproken.

Alcohol en drugs als strafverzwarende omstandigheid

In beginsel wordt een overtreding van artikel 6 Wegenverkeerswet bestraft met een maximum gevangenisstraf gesteld van 1 jaar en 6 maanden indien een ander zwaar lichamelijk letsel heeft opgelopen door het verkeersongeval, of een maximum gevangenisstraf van 3 jaar indien een ander bij het verkeersongeval om het leven is gekomen.

Echter als er sprake is van roekeloosheid, zoals hierboven staat vermeld, zal er een gevangenisstraf van 3 jaar bij lichamelijk letsel of 6 jaar bij een dodelijk verkeersongeval als maximum worden aangehouden. Ondanks dat roekeloosheid zwaarder wordt bestraft, kunnen maximumstraffen nog extra verhoogd worden. Verhoging kan worden ingesteld op het moment dat er sprake is van het rijden onder invloed van alcohol en drugs.

De maximum hoogte van de straf wordt dan nogmaals verhoogd met de helft. Om duidelijk te bepalen welke maximumstraf opgelegd kan worden in een bepaalde situatie, is moeilijk te bepalen. Dit hangt namelijk af van de ernst van het gevolg, de gedraging en of er sprake is van een strafverzwarende omstandigheid zoals het onder invloed zijn van alcohol en drugs.

Overige straffen en maatregelen

Nadat een ongeluk heeft plaatsgevonden kan de rechter het besluit nemen over een eventuele rijbewijs inname. De rechter zal tijdens de procedure, die wellicht zal volgen indien de gevolgen van het verkeersongeval ernstig waren, een ontzegging van de rijbevoegdheid bij opleggen.

Daarnaast kan het ook zijn dat er een werkstraf wordt opgelegd. Deze werkstraf wordt meestal opgelegd in combinatie met een ontzegging van de rijbevoegdheid en wellicht een voorwaardelijke gevangenisstraf.

Indien een gevangenisstraf wordt opgelegd, kan deze deels voorwaardelijk worden opgelegd. Een voorwaardelijke straf dien je enkel uit te zitten op het moment dat je opnieuw de fout in gaat of als je bepaalde voorwaarden, zoals de rijontzegging, hebt genegeerd.

Schadevergoeding

Uit het voorbeeld van Jan blijkt dat de tegenligger zwaar gewond is. Laten we hem voor het gemak Henk noemen. Stel dat Henk twee weken in coma ligt en op het moment dat hij ontwaakt, blijkt dat zijn benen verlamd zijn. De doktoren stellen vast dat hij nooit meer zal kunnen lopen. Henk beseft dat hij door de schuld van Jan in deze situatie terecht is gekomen. Het is mogelijk om op dit moment schadevergoeding te vorderen. De vergoeding is natuurlijk verre van een goede compensatie voor wat Henk heeft doorstaan. Zodra het strafrechtelijk proces in gang is gezet, zal de rechter Henk wijzen op het feit dat de schadevergoeding bij de civiele rechter verhaald dient te worden. Op dat moment kunnen Jan en diens verzekeraar aangesproken worden.

Schadevergoeding lijkt een eenvoudig verzoek, maar dat is alles behalve waar. Het verstandig om je hierbij tevens te laten bijstaan door een advocaat die gespecialiseerd is in letselschade. Hij of zij zal samen met jou naar de mogelijkheid van de hoogte van de schadevergoeding kijken, de argumenten en het bewijsmateriaal. Tevens kan het zijn dat Henk recht heeft op immateriële schadevergoeding. Dit is een vergoeding die je zult krijgen indien iemand bijvoorbeeld een trauma heeft opgelopen. Het meest bekende voorbeeld in het verkeersstrafrecht is het taxibus-arrest:

Voorbeeld
Een vijfjarig kindje rijdt op haar fietsje door haar woonerf. Op dat moment rijdt een taxibusje achteruit en ziet het kindje niet. Een van de achterwielen van de taxibus is over het hoofdje van het kind gereden waardoor de schedel zodanig beschadigt dat een gedeelte van de inhoud naast het hoofdje van het kindje terecht komt. De moeder, die thuis was, werd direct gewaarschuwd. Ze zag haar dochtertje in een plas liggen waarvan zij aannam dat het braaksel was. Uit reactie wilde ze haar dochtertje voorzichtig optillen waarbij ze haar hand onder haar hoofdje wilde leggen. Echter verdween haar hand voor een gedeelte in de schedel. De moeder van het kind heeft op dat moment ernstig geestelijk letsel opgelopen.

In deze situatie is shockschade, een vorm van immateriële schade, toegekend. Een advocaat kan in een vertrouwelijke sfeer met jou alles op een rijtje zetten en het woord voor je voeren tijdens het proces.

Plaats direct je vraag