Aansprakelijkheid en schade door dieren en advocaat

Uitgangspunt in het aansprakelijkheidsrecht is dat een ieder zijn eigen schade draagt. Alleen indien er een wettelijke grondslag voor is, kun je jouw schade op een ander afwentelen. Degene die aansprakelijk is, zal dan een schadevergoeding moeten betalen. Aansprakelijkheid kan zich in veel verschillende situaties voordoen. Is er sprake van aansprakelijkheid op basis van een contract? Dan hebben we het over wanprestatie. Is er sprake van aansprakelijkheid buiten contract? Dan spreken we van onrechtmatige daad of kwalitatieve aansprakelijkheid. Ook dieren kunnen schade veroorzaken. Dit is vaak een kwalitatieve aansprakelijkheid, ook wel risico- aansprakelijkheid genoemd, en houdt in dat je verantwoordelijk bent voor de gedragingen van jouw dier. Aansprakelijkheid voor schade veroorzaakt door dieren is geregeld in boek 6 van het Burgerlijk Wetboek.

Plaats direct je vraag

Een dier is vaak onberekenbaar en kan zorgen voor lichamelijk letsel en financiële schade. Heeft jouw dier iemand schade toegebracht? Of heb jij schade geleden door een dier? Dan kan het verstandig zijn om een advocaat in te schakelen. Een advocaat kan jou inlichten over jouw rechten en plichten als eigenaar of als slachtoffer. Tevens kan een advocaat jou adviseren over de te nemen stappen, contact onderhouden met de wederpartij en een procedure starten of verweer voeren. Onze advocaten hebben dankzij hun opgedane ervaring brede kennis over het aansprakelijkheidsrecht en het voeren van procedures. Zij hebben goed zicht op de mogelijkheden en de te bewandelen paden. Bovendien leggen wij altijd persoonlijk contact met alle advocaten uit ons netwerk. Zo kunnen we zorgen voor een goede match tussen cliënt en advocaat.

Wanneer ben je aansprakelijk voor de schade veroorzaakt door een dier?

Volgens artikel 6:179 BW is de bezitter van een dier aansprakelijk voor de door het dier aangerichte schade, tenzij aansprakelijkheid op grond van de vorige afdeling zou hebben ontbroken indien hij de gedraging van het dier waardoor de schade werd toegebracht, in zijn macht zou hebben gehad. Een eerste eis voor de toepasselijkheid van dit artikel is dat het moet gaan om een huisdier. Wilde dieren vallen niet onder dit artikel. Een tweede eis is dat je bezitter bent van het dier. Als bezitter houd je een zaak, en dus ook een dier, voor jezelf. Jij hebt de feitelijke macht over het dier. Voor meer informatie rondom de eigendom van het dier kan gekeken worden bij het eigendomsrecht.

Als bezitter van een dier ben je aansprakelijk voor de schade die het dier veroorzaakt, ongeacht of je daar zelf ‘schuld’ aan hebt. Het maakt dus niet uit of je er iets aan had kunnen doen om de schade te voorkomen. Ook als je er zelf niet bij was, kun je dus aansprakelijk zijn. Bijvoorbeeld voor schade die jouw hond veroorzaakt terwijl het is weggelopen. Dit wordt ook wel kwalitatieve aansprakelijkheid, of risico- aansprakelijkheid, genoemd. Voordat de bezitter aansprakelijk is, is het dus noodzakelijk dat de schade is veroorzaakt door een eigen gedraging van het dier. Het dier moet ‘in eigen energie’ hebben gehandeld zonder dat daar een menselijke gedraging aan te pas is gekomen. De wetgever heeft de maatschappij willen beschermen tegen het risico die dieren vormen. Dieren zijn nu eenmaal onberekenbaar.

Artikel 6:179 bepaalt ook in welk geval de bezitter van het dier niet aansprakelijk is. De bezitter is niet aansprakelijk indien deze ook niet aansprakelijk zou zijn geweest indien hij de gedraging van het dier wél in zijn macht had gehad. Er wordt voor de toepassing van deze zogenaamde “tenzij clausule” gekeken naar artikel 6:162 BW, de onrechtmatige daad.

Voorbeeld
Als Barry zijn hond uitlaat, wordt hij beroofd. Een man met een capuchon komt op Barry aflopen en bedreigd hem met een mes. Hij wilt dat Barry zijn tas afgeeft. De hond van Barry valt de dief aan en bijt hem in zijn arm. De hond heeft uit eigen energie gehandeld en in principe is Barry daarom als bezitter aansprakelijk voor de schade die zijn hond heeft veroorzaakt bij de dief op grond van artikel 6:179 BW. Indien Barry echter zelf de opdracht tot de aanval zou hebben gegeven (en dus zelf de veroorzaker van de schade was geweest), dan had hij zich kunnen verweren met een beroep op noodweer en was Barry niet aansprakelijk geweest op grond van artikel 6:162 BW. Daarom is Barry ook niet aansprakelijk op grond van artikel 6:179 BW.

In bovenstaand voorbeeld wordt uitgegaan van de hypothetische situatie dat Barry zelf de opdracht aan zijn hond had gegeven om de dief aan te vallen om aan de aansprakelijkheid op grond van artikel 6:179 BW te ontkomen. Het kan ook in een werkelijke situatie gebeuren dat een hond schade veroorzaakt doordat deze de aanwijzingen van zijn baas opvolgt. Een menselijke gedraging heeft dan de schade veroorzaakt in plaats van de eigen gedraging van het dier. In dat geval (schade geleden door een dier, maar niet door een eigen gedraging van het dier) moet er gekeken worden of er aansprakelijkheid kan worden aangenomen op grond van artikel 6:162 BW, de onrechtmatige daad.

Wie zijn er naast de bezitter aansprakelijk?

Naast de bezitter zijn ook mede-bezitters hoofdelijk aansprakelijk. Je kunt voor de ontstane schade dus elke mede-bezitter dus aanspreken. Je bent als mede-bezitter echter niet aansprakelijk jegens een andere mede-bezitter. Hier was lange tijd onduidelijkheid over. De Hoge Raad heeft nu echter bepaald dat je als mede-bezitter niet een andere mede-bezitter, en dus diens verzekeraar, kunt aanspreken voor een schadevergoeding.

Indien het dier gebruikt wordt in de uitoefening van een bedrijf, zoals bij een manege het geval is, dan is degene die het bedrijf uitoefent aansprakelijk voor schade veroorzaakt door het dier. Als je jouw dier dus door iemand anders laat gebruiken in de uitoefening van zijn bedrijf, dan is de eigenaar van dat bedrijf aansprakelijk voor de schade. De aansprakelijkheid verschuift dan dus van de bezitter naar de eigenaar van het bedrijf.

Voorbeeld
Lisa neemt wekelijks paardrijlessen bij een manege. Na een aantal maanden valt zij tijdens de les van haar paard. Het paard schrikt van een geluid buiten en gaat ervandoor. Het lukt Lisa niet om het paard weer onder controle te krijgen. Ze valt en breekt een been. Het paard wordt door de manege bedrijfsmatig gebruikt. Hierdoor is de manege aansprakelijk voor de gedraging van het paard. Ook als het paard niet het eigendom van de manege was geweest, maar wel werd gebruikt voor lessen, zou de manege aansprakelijk zijn.

In bovenstaand voorbeeld is eigenaar van het bedrijf aansprakelijk. Hoofdregel is echter dat de bezitter aansprakelijk. Ook als je de verzorging van jouw dier tijdelijk aan iemand anders overlaat en deze persoon zich onverantwoordelijk gedraagt ben je als bezitter aansprakelijk. Je kunt als bezitter dan op jouw beurt wel de andere persoon weer aansprakelijk stellen. Je zult dan als bezitter moeten kunnen bewijzen dat de ander voor de ontstane schade aansprakelijk is.

Eigenaren onder de 14 jaar zijn wettelijk gezien niet aansprakelijk. Heeft het huisdier van jouw kind onder de 14 jaar schade veroorzaakt? Dan ben je als ouders of voogd aansprakelijk.

Indien er sprake is van eigen schuld – hetgeen hieronder zal worden behandeld – kan het zijn dat het slachtoffer deels zelf aansprakelijk is.

Wanneer is er sprake van eigen schuld?

De rechter kan de verplichting tot het betalen van schadevergoeding van de bezitter beperken, indien er sprake is van eigen schuld van het slachtoffer. Er kan sprake zijn van eigen schuld indien het slachtoffer zonder toestemming een huis of een stal is binnengegaan. Of indien je er zelf voor kiest om te gaan paardrijden. Paardrijden brengt nu eenmaal de nodige risico’s met zich mee. De schade ontstaat dan door zowel de eigen gedraging van het dier als door een onvoorzichtigheid van het slachtoffer. Indien je als bezitter van het dier van mening bent dat er sprake is van eigen schuld en je kunt hier bewijs voor leveren, dan kan de rechter hier bij het vaststellen van de hoogte van de schadevergoeding rekening mee houden. Bij dieren zal de rechter er echter niet snel vanuit gaan dat er sprake is van eigen schuld van het slachtoffer. Juist omdat artikel 6:179 BW bedoelt is om het slachtoffer te beschermen.

Paardrijden levert een bijzondere situatie op. Indien je van een paard valt en gewond raakt, zal dit waarschijnlijk gebeuren vanuit de eigen energie van het paard. In principe is de bezitter van het paard dan aansprakelijk. Aan de andere kan neemt degene die op een paard gaat zitten zelf een risico. Paardrijden is nu eenmaal relatief gevaarlijk. Het is dus de vraag of het in dat geval redelijk is om de bezitter van het paard – of de eigenaar van de manege - volledig aansprakelijk te stellen. Uit de rechtspraak blijkt dat het feit dat je zelf op een paard gaat zitten – er is dus sprake van eigen schuld - in beginsel niet wegneemt dat de bezitter aansprakelijk is voor de gedraging van het paard. Wel kan de rechter de schadevergoeding verminderen naar het percentage dat sprake is van eigen schuld. Welk percentage redelijk is, hangt af van de omstandigheden van het geval. Uit de rechtspraak volgt dat de bezitter in ieder geval voor de helft van de schade aansprakelijk zal zijn. Is de berijder van het paard jonger dan 14 jaar? Dan zal er geen sprake kunnen zijn van eigen schuld. De bezitter of manege zal dan volledig aansprakelijk zijn, ondanks dat het kind zelf een risico neemt door te gaan paardrijden.

Welke schade kan er ontstaan?

Huisdieren kunnen op verschillende manieren schade veroorzaken. Een hond kan iemand bijten of spullen kapot maken. De schade kan bestaan uit vermogensschade en immateriële schade. Vermogensschade kan onderverdeeld worden in personenschade, zaakschade en zuivere vermogensschade. Personenschade is schade aan de lichamelijke of psychische gezondheid (letselschade) of overlijdensschade. Zaakschade is schade aan eigendommen. Zuivere vermogensschade is een financiële schade die niet voortvloeit uit zaakschade of letselschade. Uit al deze posten kan vermogensschade – schade aan het vermogen van de benadeelde – ontstaan. Hieronder valt zowel geleden verlies als gederfde winst. Ook winst die je misloopt wordt dus gezien als schade. Hiernaast kan immateriële schade ontstaan. Dit is schade die niet direct in geld is uit te drukken en wordt veroorzaakt door pijn, verdriet en gederfde levensvreugde.

Voorbeeld
Melissa wordt door de kat van een vriendin aangevallen. Ze loopt hierdoor ernstige schade op aan haar gezicht en oog en moet geopereerd worden. Na de operatie blijkt dat zij aan één oog blind zal blijven en littekens in haar gezicht zal houden. Zij lijdt hierdoor vermogensschade, bijvoorbeeld de medische kosten, en immateriële schade, bijvoorbeeld de blijvende lichamelijke klachten.

Ben je verzekerd voor schade veroorzaakt door een dier?

Een aansprakelijkheidsverzekering betaalt de schade waarvoor de verzekerde aansprakelijk is. Voor de schade veroorzaakt door huisdieren is volgens artikel 6:179 BW de bezitter aansprakelijk. Indien de bezitter verzekerd is, zal de verzekeraar dus ook de schade die is veroorzaakt door huisdieren dekken.

Je bent niet verplicht om een aansprakelijkheidsverzekering af te sluiten. Toch zijn in de praktijk de meeste mensen verzekerd. Dit is meestal ook verstandig, met name wanneer je dieren bezit die een groter risico met zich meebrengen, zoals agressieve dieren of paarden. Wat precies wel en niet wordt verzekerd zal afhangen van de verzekeraar en het pakket. Het kan dus verstandig zijn om hier onderzoek naar te doen voordat je een verzekering afsluit.

Hoe krijg je jouw schade vergoed?

Degene die schade heeft geleden door de gedraging van een dier, zal deze schade vergoed willen zien. Hiervoor hebben we gezien dat de bezitter van het dier aansprakelijk is voor deze schade. Je kunt de bezitter dus aanspreken om de schade te vergoeden. Indien de bezitter is verzekerd, zal de aansprakelijkheidsverzekeraar de ontstane schade vergoeden. Is de bezitter niet verzekerd, wilt de bezitter de schade niet vergoeden of wilt de verzekeraar de schade niet vergoeden? Dan zul je een gerechtelijke procedure moeten starten om een schadevergoeding te krijgen. Het kan verstandig zijn om hierbij een advocaat in te schakelen die ervaring heeft in het aansprakelijkheidsrecht en de aansprakelijkheid bij dieren. Een advocaat heeft ervaring in het voeren van dergelijke procedures en weet wat er voor nodig is om een zaak te kunnen winnen en een passende schadevergoeding te krijgen. Wij hebben verschillende advocaten in ons netwerk die je hierbij kunnen helpen.

Plaats direct je vraag