Plaats opdracht

Zorgsector en advocaat

De Nederlandse gezondheidszorg is één van de beste van Europa en is voortdurend in ontwikkeling. Voor een zorginstelling is primaire taak de zorg voor patiënten. Vaak moeten rondom die zorg echter beslissingen worden genomen op grond van actuele wet en regelgeving. Ook hebben zorginstellingen te maken met toezicht en handhaving. De zorgsector en de daarbij behorende wet en regelgeving is constant in ontwikkeling. Er zijn de laatste jaren verschillende grote veranderingen doorgevoerd, zoals prestatiebekostiging, decentralisatie, DBC’s naar DOTs etc. De zorg is bovendien steeds belangrijker geworden in de samenleving en moet aan steeds meer eisen voldoen, bijvoorbeeld op het gebied van governance, kwaliteit en privacy. Voor zorginstellingen is het van belang om voortdurend op de hoogte te blijven van deze ontwikkelingen.

Om dat te bewerkstelligen kan het noodzakelijk zijn om een advocaat in te schakelen met kennis en ervaring in de gezondheidszorg. Een advocaat gespecialiseerd in de zorgsector kan overheden en zorgaanbieders, zoals ziekenhuizen, revalidatiecentra en verzorgingsinstellingen, adviseren over de uitvoering van wet- en regelgeving in de zorg of hun belangen behartigen in een gerechtelijke procedure. Dit kunnen onderwerpen zijn op het gebied van (medische) aansprakelijkheid, tuchtrecht, contractenrecht, financieel recht, fusies en overnames, vastgoedrecht, (kwalitets)regelingen voor zorginstellingen, IT-recht en privacy. Het bestuursrecht regelt de vergoeding tussen de overheid enerzijds en burgers, bedrijven en instellingen anderzijds. Veel regelgeving in de gezondheidszorg is bestuursrechtelijk van aard. Denk aan de Wet marktordening gezondheidszorg, de Wet toelating zorginstellingen, de Geneesmiddelenwet en de Wet medische verrichtingen. Geschillen hebben vaak te maken hebben met de toezicht en handhaving vanuit de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en Autoriteit Consument en Markt (ACM). Ook rond het verlenen of intrekken van vergunningen en subsidies en registraties van medisch specialisten kunnen conflicten of vragen ontstaan. Deze besluiten dienen bestuursrechtelijk te worden aangevochten, door in bezwaar of beroep te gaan. De wet en regelgeving in de zorgsector is ontzettend breed en complex. Een advocaat ziet snel de juridisch relevante punten en kan adviseren, contact houden met de wederpartij of bijstand leveren tijdens een gerechtelijke procedure.

Wat kun je doen als je als zorgaanbieder een geschil hebt met een toezichthouder, zoals de NZa, IGZ of ACM?

In de zorgsector zijn verschillende toezichthouders actief.

De NZa houdt toezicht op het zorgstelsel en het werk van zorgaanbieders en zorgverzekeraars, ter bescherming van de consument. De kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg moet goed zijn, behandelingen moeten op de juiste manier in rekening worden gebracht en patiënten moeten goed worden geïnformeerd.

De IGZ houdt toezicht op de veiligheid en de kwaliteit van zorg, geneesmiddelen en medische producten.

De ACM ziet toe op eerlijke concurrentie en beschermt consumentenbelangen in de zorgsector.

Ben je het niet eens met een beslissing van één van bovenstaande toezichthouders, zoals een handhavingsbesluit? Dan kun je eerst in bezwaar gaan. Dit kan alleen als je belanghebbende bent. De belanghebbende zal vaak de zorgaanbieder zijn waar het handhavingsbesluit betrekking op heeft. Bezwaar moet meestal binnen zes weken na bekendmaking van het genomen besluit worden ingediend. Ben je het niet eens met de beslissing op bezwaar van de toezichthouder? Dan kun je hiertegen in beroep gaan bij de bestuursrechter. Ook dit beroep moet vaak binnen zes weken worden ingesteld. In het bestuursrecht gelden verschillende fatale termijnen. Het is belangrijk om je hieraan te houden. Een advocaat kan je adviseren omtrent je proceskansen, de juiste argumenten voor bezwaar of beroep aandragen en zorgen voor een juiste afwikkeling van het geschil met een zo goed mogelijk resultaat.

Voorbeeld
Na een melding binnen te hebben gekregen gaat de IGZ bij een zorgaanbieder controleren. Al snel blijkt de kwaliteit van de zorg niet voldoende. De IGZ geeft een bestuurlijke boete. De zorgaanbieder gaat in bezwaar, omdat niet eerst via gesprekken is geprobeerd om tot een oplossing is komen. Als de beslissing op bezwaar niet goed uitpakt gaan zij met behulp van een advocaat in beroep bij de bestuursrechter.

Welke vormen van toezicht en handhavingsinstrumenten heeft de NZa?

De NZa houdt zich bezig met toezicht en handhaving in de zorg. Hierbij zijn de volgende vormen te onderscheiden:

Markttoezicht: markttoezicht bestaat uit toezicht op Aanmerkelijke Marktmacht (AMM), voldoende concurrentie, transparantie in informatieverstrekking en voorgenomen fusies.

Voorbeeld
Een zorgaanbieder wilt een nauwe samenwerking aangaan met een andere zorgaanbieder. Dit is alleen toegestaan als de NZa toestemming geeft.

Nalevingstoezicht: Het nalevingstoezicht bestaat uit toezicht op kwalitatief goede, toegankelijke en betaalbare zorg.

Voorbeeld
De NZa ziet toe op dat zorgaanbieders geen hogere bedragen voor zorg declareren dan volgens de NZa is toegestaan.

Uitvoeringstoezicht: Het uitvoeringstoezicht houdt in toezicht op het nakomen van verplichtingen uit de Zvw, Wmo en Wlz.

Voorbeeld
De NZa houdt toezicht op of zorgverzekeraars zich houden aan de acceptatieplicht. Zij moeten in principe een ieder die zich wilt laten verzekeren accepteren.

Indien blijkt dat zorgaanbieders en/of zorgverzekeraars zich niet aan de wet en regelgeving houden kan de NZa handhavend optreden. Bijvoorbeeld door algemene regels te geven, zoals prestatiebeschrijvingen en kostentoerekeningsprincipes. De NZa kan ook individueel handhavend optreden. Dit zal niet altijd een formele sanctie zijn, maar kan ook bestaan uit een goed gesprek. De NZa kan kiezen voor onder meer:

• Bestuursgesprekken voeren,
• Het sturen van een brief,
• Een bericht in de media plaatsen,
• Het geven van een aanwijzing,
• Het toepassen van bestuursdwang,
• Het opleggen van een last onder dwangsom,
• Het opleggen van een boete.

Welke vormen van toezicht en handhavingsinstrumenten heeft de IGZ?

Zorgaanbieders dienen zich aan regels uit veel verschillende wetgeving te houden. Denk aan de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) en de Geneesmiddelenwet. De IGZ houdt hier toezicht op en gebruikt daarvoor twee vormen:

Risicotoezicht: met risicotoezicht worden gevaarlijke situaties zo veel mogelijk voorkomen.

Incidententoezicht: met incidententoezicht wordt op basis van meldingen toezicht gehouden.

Indien blijkt dat de kwaliteit van de zorg niet voldoende is of er te veel risico’s genomen worden, dan kan de IGZ maatregelen nemen. Maatregelen zullen allereerst gericht zijn op stimuleren, adviseren en corrigeren, maar kunnen ook bestaan uit het opleggen van bestuursrechtelijke of strafrechtelijke sancties. Deze worden openbaar gemaakt.
Maatregelen waar de IGZ voor kan kiezen bestaan uit:

• Straf- en tuchtrechtelijke maatregelen, zoals een tuchtklacht indienen of aangifte doen bij het OM.
• Bestuursrechtelijke maatregelen, zoals het intrekken van en vergunning, het afgeven van een bevel (tot sluiting) of aanwijzing, het opleggen van bestuursdwang zoals een last onder dwangsom of last onder bestuursdwang en het opleggen van een bestuurlijke boete.
• Corrigerende maatregelen, zoals een bestuursgesprek, verscherpt toezicht of vragen om een verbeterplan.
• Stimulerende maatregelen, zoals campagnes of tijdschriftartikelen. 

Wat moet je als zorgaanbieder doen als er sprake is van een calamiteit?

Een calamiteit is een onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de kwaliteit van de zorg en die tot de dood of een ernstig schadelijk gevolg voor een patiënt heeft geleid. Calamiteiten moeten altijd zo snel mogelijk worden gemeld bij de IGZ. Vaak wordt een termijn van drie werkdagen aangehouden. Dit is erg snel en een calamiteit moet dus altijd met spoed worden behandeld. Indien niet duidelijk is of er sprake is van een calamiteit dan mag de zorgaanbieder dit eerst onderzoeken. Dit onderzoek mag niet langer dan zes weken duren. Wordt hierna niet gemeld dan kan de IGZ een bestuurlijke boete opleggen.

Een calamiteit dient te worden onderscheiden van een 'incident'. Een incident is een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de kwaliteit van de zorg en heeft geleid, had kunnen leiden of zou kunnen leiden tot schade bij een patiënt. Incidenten hoeven niet aan de IGZ te worden gemeld.
Is het niet duidelijk of je te maken hebt met een incident of calamiteit? Of ben je het niet eens met een bestuurlijke boete van de IGZ? Een advocaat kan zorgaanbieders adviseren bij het maken van bezwaar of bijstaan tijdens een gerechtelijke procedure.

Plaats direct je vraag