Plots steekt je hond het pad van de dijk over. Hierbij botst hij tegen een wielrenner. De wielrenner heeft gelukkig maar enkele schaafwondjes, maar zijn fiets heeft meer schade opgelopen door de klap op de grond. De vragen die volgen zijn: Wie is aansprakelijk? Wie vergoedt de schade?

Plaats direct je vraag

Een advocaat bij aansprakelijkheid van dieren

Het klinkt zeer eenvoudig: ‘de aansprakelijkheid van een dier’, maar alles blijkt minder waar. Het begrip aansprakelijkheid brengt een vereiste met zich mee van causaliteit. Dit houdt in dat er een oorzakelijk verband moet zijn tussen de daad en de schade. Een begrip waarbij enige interpretatievrijheid is. Daarnaast is het begrip ‘dier’ ook minder specifiek dan gedacht. In het recht vallen hier voornamelijk dieren onder die door mensen worden gehouden. Een wild dier of een bacterie wordt dus niet beschouwd als een dier in het aansprakelijkheidsrecht. Een advocaat kan naast een hulp bij het aansprakelijk stellen ook iemand zijn die duidelijkheid creëert wat betreft de situatie: kan er een oorzakelijk verband vastgesteld worden? Valt het dier onder de juridische uitleg ervan? En natuurlijk de belangrijkste vraag: wie is er uiteindelijk aansprakelijk: de wederpartij of jij?

Is de bezitter van het dier aansprakelijk?

Het antwoord op de vraag of een bezitter van een dier aansprakelijk gesteld kan worden voor de gedragingen van het dier lijkt simpel: ja of nee. De bezitter van een dier wordt op grond van artikel 6:179 van het Burgerlijk Wetboek aansprakelijk gesteld voor de schade die het dier aanricht. Zelfs als je alle voorzorgsmaatregelen hebt getroffen, is het mogelijk dat je toch nog aansprakelijk wordt gesteld. Een dier kan immers onvoorspelbaar zijn. Deze onvoorspelbaarheid neem je als bezitter op de koop toe op het moment dat je het dier hebt aangeschaft. Jij wordt beschouwd als verantwoordelijke van het dier. Stel dat het dier is weggelopen dan zul jij, ondanks dat je dit waarschijnlijk niet feitelijk in de hand had, toch aansprakelijk gesteld kunnen worden indien je dier schade aanricht.

Niet alleen een bezitter kan hoofdelijk (voor de volledige schade) aansprakelijk gesteld worden, maar ook een medebezitter. Daarnaast kan ook een politiehond bijvoorbeeld schade aanrichten die vergoedt dient te worden op grond van aansprakelijkheid, dan is de persoon die samen met het dier het bedrijf uitoefent aansprakelijk.

Tenzij clausule
De ‘tenzij clausule’ kun je het beste letterlijk nemen. Uit het bovengenoemde blijkt dat het uitgangspunt in artikel 6:179 van het Burgerlijk Wetboek is vastgelegd. Echter, is de bezitter van een dier niet in elke situatie aansprakelijk. Het uitgangspunt kan dus beter omschreven worden als: de bezitter van het dier is aansprakelijk, tenzij… Het is echter niet zo dat je alles achter het begrip ‘tenzij’ kunt plakken.

De tenzij clausule is erop gericht dat er schade is ontstaan door een gedraging van een dier, maar dat de aansprakelijkheid van de bezitter uiteindelijk ontbreekt, omdat hij de gedraging niet in zijn macht zou hebben gehad. Wellicht is dit een vage beschrijving van de uitzondering en verdient deze enige uitleg. Aangezien elke situatie anders is, kan de beste uitleg voor jou door een advocaat gegeven worden. Hieronder volgt een algemene uitleg over de tenzij clausule.

De basis voor de aansprakelijkheid is te vinden in de onrechtmatige daad, artikel 6:162 van het Burgerlijk Wetboek. De uitzonderingen die hierop gelden, gelden ook voor de aansprakelijkheid van een bezitter van het dier. De link die tussen het dier en zijn bezitter wordt gelegd zit in het woord ‘macht’. Indien een bezitter macht heeft over het dier en bewust de schade door zijn dier heeft laten veroorzaken, zal de bezitter aansprakelijk zijn. Er is namelijk, net zoals bij een onrechtmatige daad, door de samenwerking van de bezitter en het dier toerekenbaar gehandeld. Als blijkt dat de bezitter het dier echter niet in zijn macht had, dan kan er waarschijnlijk worden aangenomen dat de bezitter niet bewust heeft gehandeld en dat het geen toerekenbare gedraging was.

Voorbeeld
Trex is een paar jaar geleden als puppy onderdeel gaan uitmaken van het gezin van Sacha. Ze hebben een puppycursus gedaan en na 3 maanden kan Trex al trucjes, zoals zitten, liggen en omrollen. Op een doordeweekse avond gaat Sacha met haar man en kinderen naar een musical in Utrecht. Als ze thuiskomen, blijkt dat er een onbekende in huis is geweest. Ze roepen Trex, maar er is geen gehoor. Ze bellen de politie om melding te doen van een mogelijke inbraak. De politie meldt hen echter dat ze Trex en de inbreker een paar straten verderop hebben aangetroffen. De inbreker kon geen kant meer op, omdat Trex in zijn been had gebeten. Een paar weken later volgt een rechtszaak, waarin de inbreker Sacha aansprakelijk stelt voor het gedrag van Trex en eist een schadevergoeding. De advocaat van Sacha beroept zich op noodweerexces.

Het beroep van de advocaat van Sacha slaagt. Sacha had Trex in die situatie niet in haar macht en er kon geen sprake zijn van bewust handelen. Er was dus geen sprake van aansprakelijkheid op grond van artikel 6:162 van het Burgerlijk Wetboek, waardoor in deze situatie ook het uitgangspunt van artikel 6:179 van het Burgerlijk Wetboek niet opgaat. Er wordt immers een succesvol beroep gedaan op de tenzij clausule.

Of er een kans van slagen is bij een beroep op de tenzij clausule, kan het best worden geschat door een gespecialiseerde advocaat. In het geval van aansprakelijkheid bij dieren is er veel interpretatie vrijheid: is er sprake van macht van de bezitter over het dier? Is er sprake van een oorzakelijk verband? Kan er een beroep worden gedaan op de tenzij clausule?

De aansprakelijkheid van een hond in een losloopgebied

Veel van de incidenten gebeuren tussen honden. Het is een van de meest voorkomende huisdieren die ook regelmatig in het openbaar worden aangetroffen. Er zijn zelfs door gemeenten hondtoiletten en losloopgebieden voor honden ingericht. Welke regels gelden er eigenlijk in deze gebieden? Normaal gesproken dien je een hond aan de lijn te hebben, zodat je de gedraging van je hond kunt beïnvloeden. Op dat moment kun je vaststellen dat je macht hebt over je hond en dat de gedraging die schade veroorzaakt bewust is genomen. Als jij dus besluit om naar een losloopgebied waar jij je hond los laat lopen, accepteer je de risico’s die hieraan verbonden zijn. Als jouw hond in een conflict komt met een hond die wel nog aangelijnd is, zal (wat er ook gebeurd) de bezitter van de loslopende hond aansprakelijk zijn voor de schade. Het feit dat het gebied is aangesteld als losloopgebied heeft niets te maken met het feit wie aansprakelijk is voor eventuele schade. Als bezitter, met de kennis van de risico’s, handel je immers bewust en heb jij je huisdier in je macht. Dat de hond losloopt, heeft immers geen invloed op het feit of je wel of geen macht uitoefent op je huisdier.

Kun je een verzekering afsluiten voor schade die door je huisdier ontstaat?

Er bestaan twee soorten verzekeringen die betrekking kunnen hebben op een aansprakelijkheid van je huisdier: de aansprakelijkheidsverzekering of de huisdierverzekering. De eerste heeft betrekking op situaties zoals al hierboven beschreven. Stel dat jouw hond aansprakelijk is voor schade die hij (onbewust) heeft veroorzaakt. Het volgende voorbeeld maakt duidelijk wanneer een aansprakelijkheidsverzekering besluit om de schade te vergoeden:

Voorbeeld
Julie heeft sinds kort een huisdier, een kitten van 3 maanden oud. Ze is nog erg speels en begint al in de gordijnen te klimmen. De buurvrouw van bijna 85 jaar is dol op poezen en heeft gehoord over de kleine kitten van Julie. Omdat de buurvrouw slecht ter been is, besluit Julie de kitten mee te nemen als ze op bezoek gaat. De buurvrouw vindt het geweldig en speelt de hele middag met het kleine poesje. De kitten wordt ondertussen steeds enthousiaster en rent door het hele huis. Plots horen Julie en de buurvrouw iets vallen. Het blijkt dat de kitten uit haar enthousiasme de dure vaas van de buurvrouw heeft omgestoten.

Als bezitter is Julie aansprakelijk voor de gedraging van haar kleine kitten. Ze belt echter de aansprakelijkheidsverzekering en deze stelt haar gerust dat de kosten van de vaas vergoed zullen worden, het kan immers worden beschouwd als een ongeluk.
Hoe zit het met de andere verzekering, de huisdierverzekering? Deze verzekering vergoedt de schade als de situatie andersom was: de kleine kitten rende tegen de vaas, maar deze was zo stevig dat hier geen schade aan was. Helaas heeft de kitten hierdoor wel schade geleden en moet ze een dure operatie ondergaan. De huisdierverzekering vergoed dus verwondingen of aandoeningen van je huisdier.

Een verzekering mag echter zelf bepalen wat er wel en niet vergoed wordt. Soms zal een volledig bedrag worden vergoed, maar stel dat de verzekering besluit dat er geen sprake is geweest van een ongeluk? De kans is dan groot dat er geen schadevergoeding wordt uitgekeerd en dat je de kosten uiteindelijk zelf moet dragen.

Leg direct je vraag voor aan een advocaat