Denk je dat jij of je zoon/dochter een advocaat nodig heeft of wil je goed advies over hoe je het beste de situatie aan kunt pakken?

Plaats direct je vraag

Jeugdstrafrecht en advocaat

Iedereen die de leeftijd van 12 jaar heeft bereikt zal worden berecht indien hij of zij een strafbaar feit heeft gepleegd of medeplichtig is aan het plegen van een strafbaar feit. Echter, er geldt voor jongeren een andere procedure dan voor volwassenen. Wil je weten hoe deze procedure verloopt? Wat je rechten zijn als je 18 jaar en jonger bent? En als je een advocaat nodig hebt, wat zijn dan de kosten? Hieronder zul je een antwoord vinden op je vragen en op de belangrijkste vraag: Heb ik een advocaat nodig of niet?

Wat zijn je rechten als kind?

Je kind heeft een strafbaar feit gepleegd. Als ouder kom je hier vaak pas achter op het moment dat de politie voor je deur staat of je wordt gebeld om naar het bureau te komen. Als kind weet je dat het mis is op het moment dat de politie je aanhoudt op verdenking van bijvoorbeeld vandalisme, geweldpleging of afpersing. De politie heeft dan het recht om je mee te nemen naar het politiebureau voor een verhoor.

Voorafgaand aan het verhoor zal de politie je de cautie geven. Dit is een mooi woord voor het mededelen van je zwijgrecht en het feit waarvan je verdacht wordt. Vanaf het moment van verdenking van het strafbare feit hoef je, vanwege het zwijgrecht, niet te reageren op de vragen van politie. Je zou de vragen van de politie door een advocaat kunnen laten beantwoorden. Op het moment dat je verdacht wordt van een ernstig misdrijf, zal er, als je jonger dan 16 jaar bent, altijd een advocaat opgeroepen worden. Als je 16 of 17 jaar bent mag je zelf kiezen. Bij minder ernstige misdrijven mag je altijd kiezen of je je laat bijstaan door een advocaat, ongeacht je leeftijd.

Bijstand van een advocaat kan zich tijdens een verhoor op twee manieren kunnen voordoen. Je zou er enkel voor kunnen kiezen om je te beroepen op consultatiebijstand. Je hebt dan het recht om je voorafgaand aan het verhoor te laten adviseren door een advocaat. Uiteindelijk zul je alleen, met de kennis van de advocaat in je achterhoofd, het verhoor ingaan. Echter heb je als jongere ook het recht op verhoorbijstand. De advocaat zal dan ook daadwerkelijk aanwezig zijn tijdens het verhoor. Verhoorbijstand kun je in een breed perspectief plaatsen. Een advocaat heeft natuurlijk de kennis om je goed door het verhoor te leiden. Echter mag je je ook laten bijstaan door je ouders. Kies je voor je ouders, dan zul je geen beroep meer kunnen doen op een advocaat en vise versa.

Ondanks dat je in bepaalde situaties een keuze hebt of een advocaat je zal bijstaan vanaf het begin van het verhoor, is dit in principe altijd een goed idee. Een advocaat heeft de ervaring en kennis om je verder te helpen indien het verhoor uiteindelijk zal leiden tot een vervolging. Tevens heeft een advocaat geheimhoudingsplicht, dus mag hij niet met anderen praten over jouw specifieke situatie. Hij kan je procespositie versterken en je adviseren over de stand van zaken. Zo weet je waar je aan toe bent.

Wat zijn je rechten als ouder?

Je kind tussen de 12 en 18 jaar wordt betrapt op verdenking van een strafbaar feit: op heterdaad of buiten heterdaad. Het verschil hiertussen zal in het volgende voorbeeld duidelijk gemaakt worden.

Karel is 16 jaar en heeft altijd al een scooter willen hebben in het glanzend zwart met vlammen op de achterkant. Zijn ouders willen een scooter niet voor hem bekostigen, dus besluit hij zelf op zoek te gaan. Op een koude winteravond ziet hij zijn droomscooter staan. Hij hurkt naast de scooter en begint het slot los te maken. Echter, binnen twee minuten staat er een politieagent naast hem. ‘Kom jij maar mee naar het bureau,’ zegt de politieagent.

Aangezien de agent met eigen ogen heeft gezien dat Karel het slot probeerde los te maken, wordt dit beschouwd als een betrapping op heterdaad. Stel dat de politie de dag erna pas op de hoogte was gesteld door bijvoorbeeld een getuige, dan was dit een betrapping buiten heterdaad. Aangezien Karel ’s avond pas wordt aangehouden, is het mogelijk dat hij de nacht op het politiebureau moet blijven. Hierover lees je meer bij ‘verhoor en inverzekeringstelling’. Indien je kind voor langere tijd wordt vastgehouden op het politiebureau, heb je als ouder het recht om je zoon of dochter te bezoeken.

Als ouder heb je het recht om je kind te ondersteunen tijdens het verhoor. Hoe dit precies in zijn werk gaat wordt beschreven in; ‘wat zijn je rechten als kind’. Als ouder is het van belang om goed overleg met een advocaat te hebben, over wat verstandig is in het belang van het kind. Voordat een kind het politieverhoor ingaat, kan een advocaat er vaak voor zorgen dat er altijd iemand, een advocaat of vertrouwenspersoon, aanwezig zal zijn bij het verhoor. Het recht om een advocaat in te schakelen om je zoon of dochter bij te staan ontstaat op het moment van aanhouding.

Je hebt als ouder altijd het recht om je kind te bezoeken. Het maakt voor dit recht niet uit of er sprake is van een tijdelijke vasthouding of dat je kind bijvoorbeeld voor twee weken wordt vastgehouden in een jeugdinrichting.

Stel dat een procedure bij de kinderrechter is gestart, dan heb je als ouder de plicht om aanwezig te zijn bij de zitting.

Verhoor en inverzekeringstelling

Indien je bent aangehouden door de politie, zoals in het voorbeeld van Karel, mag de politie je in verband met het onderzoek maximaal 9 uur op het politiebureau vasthouden. Karel zal misschien een nachtje moeten overnachten, omdat de tijd tussen middernacht en 09:00 uur niet wordt meegerekend bij de aanhouding. Indien er onduidelijkheid bestaat over de identiteit van de verdachte, heeft de politie het recht om je tot 6 uur langer vast te houden.

Uiteindelijk ligt de beslissing of je als kind naar huis mag bij de officier van justitie. Hij kan ook besluiten om je in verzekering te stellen. Dit houdt in dat je nog maximaal drie dagen op het politiebureau vastgehouden zult worden. Van belang is om te weten dat dit enkel zal gebeuren indien het misdrijf als ernstig wordt beschouwd. Als je bijvoorbeeld wordt verdacht van het in bezit hebben van wiet, zal dit nooit tot een inverzekeringstelling leiden. Er zijn ook bijzondere omstandigheden waarin de officier van justitie in belang van het onderzoek zal besluiten dat de inverzekeringstelling van drie dagen niet lang genoeg is. Dan kan hij besluiten dat deze met maximaal drie dagen wordt verlengd. In de loop van het onderzoek zal worden bepaald of er een vervolging zal plaatsvinden.

Je vraagt je wellicht af hoe een advocaat je zou kunnen helpen tijdens een inverzekeringstelling. In de bovenstaande tekst werd al eerder duidelijk dat een advocaat tijdens het verhoor aanwezig mag zijn. Tijdens de inverzekeringstelling zal het verhoor voortgezet worden, dus zal ook in deze tijd een advocaat aanwezig zijn indien je dit wenst.

Inbewaringstelling en gevangenhouding

Stel dat er na de aanhouding, verhoor en misschien inverzekeringstelling besloten is om tot vervolging over te gaan. In eerste instantie zal dan een besluit worden genomen of een inbewaringstelling noodzakelijk is. Dit houdt in dat je als minderjarige 14 dagen in een jeugdinrichting zal verblijven. Dit besluit wordt genomen door de (kinder)rechter-commissaris. Op het moment dat je wordt voorgeleid, zal het raadzaam zijn om een advocaat het woord te laten voeren. Als je hebt besloten om een advocaat vanaf het moment van aanhouding te betrekken bij het proces, zal hij al bekend zijn met de situatie en heeft dit vaak voordeel voor de versoepeling van de procedure. Een advocaat zal alle omstandigheden die in jouw voordeel kunnen werken bespreekbaar maken, zodat dit wellicht zal leiden tot een schorsing van de inbewaringstelling. Onder voorwaarden mag je dan als kind weer terug naar huis. Als je niet aan de voorwaarden voldoet, zal je alsnog worden opgepakt en in bewaring worden gesteld. 

Voorbeeld
Peter wordt al een paar jaar gepest door een groep jongens. Een van deze jongens is Harm. Vroeger was Harm bevriend met Peter, maar nadat Harm op de middelbare school andere vrienden maakte buiten Peter om, kwam het contact onder druk te staan. De vriendengroep van Harm gebruikt hun oude vriendschap om Peter te treiteren en lastig te vallen. Op een middag na schooltijd heeft de vriendengroep, zonder medeweten van Harm, een weddenschap afgesloten. Uiteindelijk vraagt de vriendengroep aan Harm om een pan soep over Peter heen te gooien. Als Harm het niet zal doen, zal hij zelf de pan over zich heen krijgen. Harm besluit om gehoor te geven aan het verzoek van zijn vrienden. Een politieagent ziet enkel het moment dat Harm de pan over het hoofd van Peter gooit. Peter heeft derdegraads brandwonden en dient een aantal dagen in het ziekenhuis te verblijven.

Uit het voorbeeld blijkt dat er veel druk op Harm wordt gezet. Harm heeft niet zelf de intentie en het plan gehad om tot deze actie over te gaan. Dit is echter nog niet bij de politie bekend, dus wordt er een onderzoek ingesteld, zodat alle feiten en omstandigheden bekend worden. Het is zodoende mogelijk dat Harm voor langere tijd vastzit. Echter blijkt uit het onderzoek dat Harm geen kwajongen is, dus zal de rechter-commissaris waarschijnlijk besluiten dat hij wordt geschorst van de inverzekeringstelling, maar dat hij niet naar school mag - ter bescherming.

Na een inbewaringstelling kan de officier van justitie, in belang van het onderzoek, besluiten dat de inbewaringstelling zal worden gevolgd door een gevangenhouding. Je zult dan als minderjarige 30, 60 of 90 dagen in voorlopige hechtenis worden geplaatst. Net zoals bij bewaringstelling kan ook een voorlopige hechtenis worden geschorst. Het doel hiervan is om te proberen het kind weer op het goede pad te brengen. Tijdens de vordering van gevangenhouding kun je ook bijstand van een advocaat verzoeken. Hij zal je net zoals bij inbewaringstelling door het proces leiden.

Hoe verloopt een procedure bij de kinderrechter?

Een procedure begint altijd met het ontvangen van een dagvaarding waarin een oproep staat om voor de kinderrechter te verschijnen. Aangezien het een minderjarige procedure betreft, zal de zaak nooit openbaar worden afgedaan.

Wat kun je verwachten op het moment dat je de rechtszaal binnenloopt? Het is afhankelijk van de ernst van het misdrijf hoeveel rechters aanwezig zijn. Stel dat er sprake is van moord dan zal dit altijd door een meervoudige kamer worden berecht. Dit houdt in dat er drie kinderrechters aanwezig zijn, een griffier, officier van justitie en de opgeroepen aanwezigen. Bij een minder ernstig misdrijf zullen bijna dezelfde personen aanwezig zijn, maar zal er in plaats van drie kinderrechters, één kinderrechter aanwezig zijn.

De griffier zal aanwezig zijn om alles dat besproken wordt op te schrijven. De officier van justitie zal namens het Openbaar Ministerie (OM) aanwezig zijn en hij zal het standpunt innemen dat verdachte daadwerkelijk het strafbare feit is begaan.

Net als bij het verhoor, heeft de minderjarige die wordt berecht het recht om te zwijgen. Een advocaat zou je hierbij kunnen helpen door je te adviseren of het in de huidige zaak beter is om te zwijgen of niet. Daarnaast zou de advocaat jouw standpunt goed kunnen weergeven met een voorbereid pleidooi.

De rechter heeft de mogelijkheid om getuigen, deskundigen en zelfs de ouders te horen. Als ouder kun je een goed beeld schetsen van de persoonlijke omstandigheden van je zoon of dochter. In het voorbeeld van Harm zou dit van groot belang kunnen zijn.

De rechter kan twee uitspraken doen: vrijspraak of een straf/maatregel opleggen. Stel dat er sprake is geweest van voorlopige hechtenis, zoals eerder in de tekst besproken, dan wordt deze in mindering gebracht van de uiteindelijke straf.

Ben je al berecht en ben je het niet eens met de opgelegde straf? Dan heb je de mogelijkheid om in hoger beroep te gaan. Tip: laat je altijd eerst adviseren door een advocaat. Dit voornamelijk vanwege de kosten van een procedure. Een advocaat kan je adviseren of jouw zaak kans van slagen heeft bij het gerechtshof. Indien een advocaat adviseert om het hoger beroep in te zetten, zal hij je tevens door deze procedure kunnen leiden.

Welke straffen en maatregelen kunnen worden opgelegd?

Voordat een hele procedure wordt gestart, is het ook mogelijk dat de politie je als minderjarige verwijst naar Halt. Dit houdt in dat het strafbare feit wordt belicht en dat door het voeren van drie gesprekken, het aanbieden van excuses, vergoeding van eventuele schade en specifieke leeropdrachten te maken de zaak wordt afgedaan. Dit alles zal binnen 20 uur geschieden en nadat de opdrachten en afspraken op de juiste manier zijn voldaan, zal de politie dit bericht ook ontvangen. Kinderen en ouders van een kind onder de 16 jaar dienen in te stemmen met de maatregels en straffen van Halt.

Een andere maatregel is Onderhoud ten Parkette (OTP), dat houdt in dat er, net zoals bij Halt, geen vervolging ingesteld zal worden. Nadat de Raad van de Kinderbescherming een rapport heeft opgesteld waar dat een adviesstraf wordt besproken, zal de officier van justitie in plaats van de veroordeling overgaan tot bijvoorbeeld een taakstaf.

Het uitvaardigen van een strafbeschikking is net als bij het gewone strafrecht ook in het jeugdstrafrecht mogelijk. Dan zal het strafbaar feit buiten de rechter om afgedaan worden. Dan zal de zitting in een Veiligheidshuis plaatsvinden waarbij de politie, OM en Raad voor de Kinderbescherming zich zullen beraden over een geschikte straf of maatregel, te weten taakstraffen of geldboetes.

Als je als minderjarige een taakstraf opgelegd hebt gekregen zal dit een werkstraf of leerstaf van maximaal 200 uur zijn of een combinatie daarvan van maximaal 240 uur. Het volgende voorbeeld geeft een weergave van een combinatie:

Nadat de 16 jarige Merlin zich meerdere malen schuldig heeft gemaakt aan vandalisme na overmatig alcoholgebruik, is hij akkoord gegaan met een strafbeschikking. Deze betrof de volgende straf: hij dient op de plaatsen waar hij het vandalisme heeft verricht te werken na schooltijd. En daarnaast dient hij 1 middag naar therapie te gaan voor begeleiding in alcoholgebruik.

Wat kun je verwachten als de strafbeschikking bijvoorbeeld een geldboete is? Een geldboete kan variëren tussen de €3,00 en €3.800,00. Geldboetes worden meestal opgelegd naar aanleiding van een verkeersdelict. Een geldboete zal echter nooit worden opgelegd op het moment dat de financiële situatie van de jongere niet toereikend is en verdachte niet in staat is het geld te verdienen.

Stel dat er een gevangenisstraf wordt opgelegd, dan zul je als minderjarige niet in de gewone gevangenis worden geplaatst. Voor jongeren onder de 18 jaar bestaat er een justitiële jeugdinrichting. De maximale tijd voor jongeren van 16 en 17 jaar betreft maximaal twee jaar en voor jongeren tussen de 12 en 15 betreft dit de helft, namelijk maximaal een jaar.

De maatregelen die kunnen worden opgelegd bij jongeren zijn een afgeleide van de TBS maatregel van volwassenen. Ten eerste bestaat er de MHS, Maatregel Hulp en Steun. Hierbij wordt je als jongere begeleid door de jeugdreclassering. Indien noodzakelijk is dat herhaling van het delict voorkomen wordt, wordt de Intensieve Traject Begeleiding (ITB) opgelegd. Dit doet zich in twee vormen voor: ITB CRIEM en ITB-Harde Kern. De eerste soort wordt opgelegd voor een niet-westerse minderjarige. Bij ITB-Harde Kern geldt hetzelfde, alleen dan voor westerse personen. Beide soorten zullen worden vervolgd met een MHS-maatregel. Bij TBS wordt ook een gedragsmaatregel opgelegd. Dit is vergelijkbaar met de gedragsbeïnvloedende maatregel (GBM), waarbij een minderjarige naast de begeleiding van de jeugdreclassering ook een training opgelegd krijgt met als doel het gedragsprobleem aan te pakken. De zwaarste maatregel die in het jeugdstrafrecht opgelegd kan worden is de Pij-maatregel. De jongere wordt hierbij in een inrichting geplaatst waarbij een intensieve behandeling nodig wordt geacht. Hierbij speelt net als bij TBS de toerekeningsvatbaarheid een rol.

Wat doet de Raad van de Kinderbescherming?

Zij stellen een rapport over de betrokken jongere op en geven een advies over de straf die het beste past. Je zult als minderjarige verdachte van een strafbaar feit op het moment van de aanhouding door de politie in contact worden gebracht met de Raad van de Kinderbescherming. De Raad van de Kinderbescherming zal onderzoeken hoe de persoonlijke situatie van de verdachte is. Om een duidelijk beeld te krijgen van de situatie zal de Raad gesprekken voeren met de ouders, school en indien nodig werk.

Wat zijn de kosten van bijstand van een advocaat?

De kosten van een advocaat zijn hetzelfde als in het overkoepelende jeugdrecht. Aangezien het een minderjarige betreft, zal de bijstand van een advocaat kosteloos zijn indien de rechter een advocaat aanwijst. Als je zelf voor een advocaat kiest, kun je in overleg met de gekozen advocaat de kosten bepalen.

Plaats direct je vraag